O'zbekiston islom obidalari Buxoro. Ismoil Somoniy maqbarasi

Samarqand. Maxdumi A'zam maqbarasi
XVI asr. Ko'hna Samarqand shahrining shimoliy-g'arbiy tarafida, Oqdaryo va Qoradaryo oralig'ida joylashgan Dahbed qishlog'ida XVI asrda yashab, ijod etgan mutasavvif va olim Maxdumi A'zam qabri bor. Movarounnahrlik yirik diniy arbob, naqshbandiya tariqatining rahnamosi va nazariyotchilaridan biri Maxdumi A'zam (to'liq ismi Said Ahmad Xojagiy ibn Said Jaloliddin Kosoniy Dahbediy) Farg'ona vodiysining Koson shahrida tavallud topgan. Tasavvuf ta'limotiga oid fikrlari naqshbandiya nazariyasiga asoslangan. Undan boy ilmiy meros qolgan. 30 dan ortiq risolalari O'zFA Sharqshunoslik instituti xazinasida saqlanmoqda.
Toshkent. Baroqxon madrasasi
XVI asr. Baroqxon (asli ismi - Navro'z Ahmadxon), tug'ilgan yili noma'lum. Shayboniy Abulxayrxonning nevarasi, Suyunchxo'jaxonning kenja o'g'li, Toshkent hokimi Navro'z Ahmadxon 1551-1556 yillarda Movarounnahrni Baroqxon nomi bilan idora qilgan. Toshkentda madrasa qurdirib, o'z nomidan pul zarb ettirgan. Movarounnahrning ko'p shaharlarida uning nomi xutbaga qo'shib o'qilgan. U Darg'om soyiga yaqin Raboti Xoja degan joyda 1556 yili to'satdan vafot etgan. Aslida Baroqxon madrasasining bir qismi noma'lum bir shaxsning maqbarasi sifatida qurilgan. So'ngra (1530 y.) shayboniylar sulolasining Toshkentdagi hokimi Suyunchxo'jaxon (vafoti 1525 y.) maqbarasi qo'shilgan. Majmuaning uchinchi bosqichini XVI asr o'rtalarida Baroqxon qurdirgan.
Toshkent. Ko'kaldosh madrasasi
XVI asr. Madrasa binosi 1523 yili Baroqxon (Navro'z Ahmadxon)ning o'rtancha o'g'li Darveshxonning vaziri Ko'kaldosh tomonidan an'anaviy me'morlik uslubida qurilgan. Ko'kaldosh madrasasi O'zbekistondagi eng noyob me'moriy obidalar turkumiga kiradi. Madrasa Markaziy Osiyo mamlakatlarida, ayniqsa, Movarounnahr hududida ma'rifat va ma'naviyatning yuksalishida, iymon va e'tiqodning xalq orasida shakllanishida, din va davlat arboblari, shoiru yozuvchilar, olimu fozillarni tayyorlashda muhim tarixiy ahamiyatga ega bo'lgan maskandir. Hozir ham O'zbekiston musulmonlari idorasiga qarashli Islom o'rta-maxsus bilim yurti sifatida o'zining tom vazifasini ado etib kelmoqda.