O’zbekiston imijini rivolantirshda oav ro’li reja Kirish 1- bob Imij tushunchasi va uning davlat ishtimoiy muxitiga tasiri

Imij va unga qarshi axborot toʻfonlari
Shunisi aniqki, bir davlatning boshqa davlat tomonidan yaratilgan imiji jahon hamjamiyati va ushbu davlat fuqarolarining munosabatiga katta taʼsir koʻrsatadi. Ayniqsa, qudratli axborot texnologiyalariga ega tashqi kuchlar tomonidan tashkil etiladigan axboriy huruj katta xavf tugʻdiradi. Shu bois ham davlatning ijobiy imijini yaratishda muayyan konstrukt, qonun-qoidalar boʻlishi lozim.
Azal-azaldan dunyo sahnida bir-birlariga turli koʻrinishda – goh oshkora, goh pinhona qarama-qarshi kayfiyatida boʻlib kelgan davlatlar Internet va axborot moʻjizasidan mutlaqo yangi jang maydonlarini bunyod etmoqdalar. Achinarlisi, ezgulik uchun xizmat qiladigan jurnalistikani, ommaviy axborot vositalarini oʻsha jang maydonlarining jangchilariga aylantirmoqdalar. Koʻplab davlatlar axborot urushiga hozirlikni boshlab yuborishgan. Shu maqsadda behisob mablagʻlar safarbar etilmoqda. Axborot urushi uchun anʼanaviy chegaralarni buzib oʻtish shart emas, qolaversa, bu urushda odamlarga qirgʻin keltirilmaydi, balki telekommunikatsiya, OAV tizimlari “hamkorligi”da keng ommaning dunyoqarashlariga zugʻum oʻtkaziladi.
Mediatexnologiyalar yordamida turli millat va mamlakatlar vakillarining axborotni qabul qilish psixologiyasiga alohida ahamiyat beriladi. Natijada OAV kanallarida uzatiladigan jurnalistik materiallar orqali kishilar ongiga bevosita kirib boriladi. Albatta bu oʻz-oʻzidan amalga oshadigan jarayon emas. Unda qarama-qarshiliklar va kurashlar sodir boʻladi.
Biroq zoʻraki targʻibotni bozor koʻtarmaydiZamonaviy sivilizatsiyaning oʻziga xos muhim xususiyatlaridan biri, bu uning mavqei, salohiyati, taqdiri koʻp jihatdan axborotga bogʻliq boʻlib qolganligida koʻrinmoqda. Oddiy insonlardan tortib mashhur shaxslarning, davlat rahbarlarining, shuningdek, xalqlarning, davlatlarning hayoti, yashash tarzi, istiqboli axborot maydonlarida hal etilmoqda, desak mubolagʻa boʻlmaydi. Koʻrinadiki, vujudga kelgan yosh mustaqil davlatlarning oyoqqa turishi, mintaqada va jahon hamjamiyatida mustahkam oʻringa ega boʻlishi, har jihatdan axborotga, yana bir karra milliy va jahon axborot makonida kechadigan jarayonlarga bogʻliq boʻlib qolmoqda.
Maʼlumki, har qanday milliy jurnalistika, yaʼni milliy matbuot, birinchi navbatda, mamlakat aholisining axborotga boʻlgan ehtiyojini qondirishga xizmat qiladi. Biroq har qanday ochiqdan-ochiq targʻibot maqsadida tarqatiladigan axborotni demokratik prinsiplarga asoslangan jamiyatlar va umuman olganda bironta media makon shundayligicha qabul qila olmaydi. Filologiya fanlari doktori X.Doʻstmuhammadning fikriga koʻra, “Hozirgi bozor munosabatlari sharoitida axborot tovar, yaʼni buyum tusini olmoqda. Buyum bozorda xaridorini topgan taqdirdagina u bozordagi raqobatga bardosh bera oladi, aks holda kasodga uchrashi, sinishi, yaʼni bankrot boʻlishi muqarrar. Telekoʻrsatuv yoki radioeshittirish boʻladimi, gazeta yoki jurnal boʻladimi – bularning oldida eng katta muammo bitta: aytilayotgan soʻzga xaridor bor-yoʻqligi” Shuningdek, oʻzbek olimining taʼkidlashicha, “Zoʻraki targʻibotlar, hatto majburiy obuna qilish usullari ham endilikda ish bermaydi”.
Shu maʼnoda Oʻzbekistonning ijobiy imijini yuksaltirishga qaratilgan targʻibot jarayonini ham bozor qonuniyatlariga eʼtiborsizlik bilan amalga oshirish mumkin emas. Qachonki biz ishonchli, obyektiv va balanslangan va eng muhimi xorijiy oʻquvchining talabiga mos axborot tayyorlashni va ularni oʻz vaqtida uzatishni oʻrgansakkina, bizning “mahsulotlarimiz” dunyo media bozorida raqobatbardoshlikka erishadi.