O‘zbekiston davlati va huquqi asoslari 1

13.  Agar 16 yoshli yoki 18 yoshga to‘lmagan voyaga yetmagan shaxs 
o‘ta og‘ir jinoyat sodir etsa, unda necha yilga ozodlikdan mahrum 
qilish mumkin?
a) 12 yil;        b)  15 yil;     
d) 10 yil;      e) Umrbod ozodlikdan mahrum qilish.
14.  O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasida barcha fuqarolarning 
mehnat qilishga majburliklari qayd etilgan moddani ko‘rsating.
a) 6- modda;     b)  37- modda;        
d) 41- modda;    e) bunday modda yo‘q.
15. Qonunga xilof ijtimoiy harakat yoki harakatsizlik qanday ataladi?
a)  Jinoyat;                                     b) Ma’muriy harakat;
d)  Intizomiy harakat;                   e)  Fuqaroviy harakat.
VOYAGA YETMAGANLAR HUQUQLARI, BURCHLARI
http:eduportal.uz

---

178
VOYAGA YETMAGANLARNING HUQUQLARI VA 
BURCHLARI
▪  14 yoshga to‘lmagan voyaga yetmaganlarning (kichik yoshdagi bola lar  -
ning) yoki vasiylikda bo‘lgan fuqarolarning qonuniy vakillari – ota-ona  lari, 
far zandlikka oluvchilari yoki vasiylari yashaydigan joy vo ya  ga yetmaganlar 
yoki vasiylikda bo‘lgan fuqarolarning yashash jo yi hisob la nadi.
▪  Fuqarolarning o‘z harakatlari bilan fuqarolik huquqlariga ega bo‘lish va 
ular ni amalga oshirish, o‘zi uchun fuqarolik burchlarini vujudga kel  tirish 
va ularni ba jarish layoqati (muomala layoqati) u voyaga yet gach, ya’ni 
18 yoshga to‘l gach, to‘la hajmda vujudga keladi.
▪  18 yoshga to‘lmasdan nikoh buzilsa ham muomala layoqati to‘la
saq la nib 
qoladi. Lekin nikoh haqiqiy emas deb topilganda, sud voyaga yet ma gan 
er (xotin) sud belgilagan paytdan boshlab to‘la muomala la yo qatini yo‘-
qot ganligi haqida qaror qabul qilishi mumkin.
▪  18 yoshga to‘lmagan voyaga yetmaganlar  bitimlarni o‘z ota-onalari, 
far  zand likka oluvchilari yoki homiylarining yozma roziliklari bilan tuz-
gan laridagina haqiqiy deb hisoblanadi. 
▪  14 yoshdan 18 yoshgacha bo‘lgan voyaga yetmaganlar ota-onalari, far -
zand likka  oluvchilari  yoki  homiylarining  yozma  roziliklarisiz  qu yi da gi-
lar ni mustaqil amalga oshirishga haqli:
–  o‘z ish haqi, stipendiyasi va boshqa daromadlarini tasarruf etish;
–  fan, adabiyot yoki san‘at asarining, ixtironing yohud o‘z intellektual 
fa  oliyatining qonun bilan qo‘riqlanadigan (boshqa natijasi) muallifl ik 
hu qu qini  amalga  oshirish;
–  qonunga muvofi q kredit muassasalariga omonatlar qo‘yish va ularni 
ta sar ruf  etish;
–  mayda maishiy bitimlarni, tekin manfaat ko‘rishga qaratilgan, no ta rial 
tasdiqlanishni yoki davlat ro‘yxatidan o‘tkazishni talab qil may di gan 
bitimlar, qonuniy vakil yoki uning roziligi bilan uchinchi shaxs tomo-
ni dan biror bir maqsad yoki erkin tasarruf etish uchun be ril gan mab-
lag‘larni tasarruf etish borasidagi bitimlar.
▪  14 yoshdan 18 yoshgacha bo‘lgan voyaga yetmaganlar yuqoridagilarga 
mu  vofi q o‘zlari tuzgan bitimlar bo‘yicha mustaqil ravishda mulkiy ja-
vob gar  bo‘ladilar.
http:eduportal.uz

---