O‘zbekiston davlat jahon tillari universiteti

2. Faoliyatni tashkil qilish metodlari
Qadimdan o‘zining samaradorligi bilan ma’lum bo‘lgan va keng qo‘llanilib kelgan metod – bu mashq metodidir. Faoliyat ijtimoiy tajribani egallashning hal qiluvchi omilidir. Maqsadli faoliyatsiz talab qilinayotgan xulq-atvor turini shakllantirib bo‘lmaydi.
Mashq faoliyatga jalb qilish yo‘li bo‘lib, belgilangan harakatlarni avtomatik darajaga yetkazish maqsadida ko‘p marta takrorlashdan iborat amaliy tarbiya metodidir. Mashqlar natijasi shaxsning barqaror sifatlari – malaka va odatlaridir.
Mashqlar samaradorligi quyidagi muhim omillarga bog‘liq:
– mashqlar tizimi;
– ularning mazmuni;
– imkoniyatga mosligi;
– hajmi;
– takrorlash sur’ati;
– nazorat va tuzatish ;
– tarbiyalanuvchilarning shaxsiy xususiyatlari;
– bajarish joyi va vaqti;
– yakka tartibdagi, guruhlardagi va jamoaviy shakllari uyg‘unligi;
– mashqlar motivasiyasi va rag‘batlantirish.
Mashqlar tizimini rejalashtirishda tarbiyachi tarbiyalanuvchilarda qanday ko‘nikma va odatlarni shakllantirmoqchi ekanini aniq tasavvur qilishi kerak. Tarbiyalanuvchilarda hayotda zarur bo‘lgan, muhim va foydali sifatlarni shakllantirish lozim.
Talab – bu tarbiya metodi bo‘lib, uning yordamida tarbiyalanuvchining u yoki bu faoliyati, ayrim sifatlarining namoyon bo‘lishi rag‘batlantiriladi yoki to‘xtatiladi. Talab bevosita yoki bilvosita bo‘lishi mumkin.