O’zbеkiston aloqa va axborotlashtirish

pul 
- 
bu umumiy 
ekvivalent rolini o’ynovchi maxsus tovardir.
Endi tovarlar dunyosi ikkiga - bir tomondan, naflilikning ifodasi 
bo’lgan tovarlarga va, ikkinchi tomondan, qiymatning moddiylashgan 
ifodasi bo’lgan pulga ajraladi. 
4.3-chizma 
Pulning mohiyatini to’laroq tushunish uchun uning quyidagi 
asosiy 
vazifalarini 
ko’rib chiqamiz: 1) qiymat o’lchovi; 2) muomala vositasi; 3) 
boylik to’plash vositasi; 4) to’lov vositasi. 
Pulning 
qiymat o’lchovi 
vazifasini ideal pul bajaradi. Tovar egasi 
fikran ideal ravishda shu tovarning almashuv qiymatini pul bilan 
ifodalaydi. Tovarning narxi talab va taklif muvofiq kelgan takdirdagina 
uning qiymatiga muvofiq keladi. Aks holda, narx qiymatdan farq qiladi. 
Demak, tovarlarning narxi ularning qiymati, pulining qiymati, talab va 
taklifning nisbati va boshqa omillarga bog’liq. 
Tovar almashuv qiymatining pul bilan ifodalanishi uning narxini 
anglatadi. Tovarning almashuv qiymatini o’lchash uchun muayyan 
miqdordagi pul materialini birlik qilib olish zarur. Bunday birlik 
narxlar 
o’lchovi (masshtabi) 
deb ataladi. Bir tomondan narxlar o’lchovi har 
qanday o’lchov birligi kabi shartlidir. Ikkinchi tomondan esa, u muayyan 
mamlakatda ham tomonidan e`tirof etilgan bo’lishi kerak. Shuning uchun 
Tovarlar 
dunyosi 
Pullar 
Tovarlar 

---

89 
davlat pul birligi huquqini qonun bilan mustahkamlaydi, bu birlik shu 
tariqa rasmiy tan olinadi. 
Tovar muomalasi jarayonida naqd pul bo’lishi kerak, chunki tovarlar 
oldi-sotdisi paytida ularning ramziy narxlari real pulga aylanmog’i lozim. 
Bu jarayonda pul 
muomala vositasi 
vazifasini bajaradi. Dastlab tovarlarni 
ayirbosh qilishda pulning bevosita kumush yoki oltin quymalar shaklida 
mavjud bo’lishi ayirboshlash vaqtida qiyinchiliklar tug’dirgan: pul- 
metallni o’lchash uni mayda bo’laklarga bo’lish, sifatini belgilash zarur 
bo’lgan. Keyinchalik metall quymalari o’rniga moneta (metall tanga)lar 
ishlatila boshlagan. 
Uzluksiz muomalada bo’lish natijasida oltin tangalar yeyilib ketishi, 
o’z vaznining bir qismini yo’qotishi sababli muomalaga to’la qiymatli 
bo’lmagan qiymat belgilari chiqarilgan. 
Pul muomaladan chiqarilganda