O’zbеkiston aloqa va axborotlashtirish

 
 
3.1-jadval 
O’zbekistonda davlat korxonalarini 
xususiy
lashtirishning asosiy 
ko’rsatkichlari 

---

71 
 
 
Ko’rsatkich 
lar 
1995 
1996 
1997 
1998 
1999 
2000 
2001 
2002 
2003 
2004 
2005 
Xususiylash-
tirishtiril-gan 
korxonalar soni , 
birlik 
8537 
1915 
1231 
451 
448 
374 
1449 
1912 
1519 
1228 
980 
Xususiylash- 
tirish 
natijasida 
tashkil etilgan 
nodavlat 
mulkidagi 
korxonalar 
soni 
8537 
1915 
899 
266 
373 
372 
1238 
1800 
1452 
1228 
980 
AktsiYadorlik 
jamiyatlari 
1026 
1257 
456 
110 
141 
152 
227 
223 
75 
28 
3 
Xususiy 
korxonalar 
6036 
420 
260 
103 
156 
103 
827 
1252 
981 
1038 
902 
Boshqa 
shakldagi 
korxonalar 
1475 
238 
183 
53 
76 
117 
184 
325 
396 
162 
75 
Xususiylasht
irishdan 
tushgan 
mablag’, 
mild .so’m 
2.4 
5.3 
4.4 
8.9 
9.1 
14.3 
23.2 
43.6 
56.1 
78.4 
80.5 
Respublikada xususiylashtirishning maqsadli yo’naltirilganligi uning 
navbatdagi xususiyatidir. Bu aholining barcha qatlamlariga mazkur 
jarayonda 
aniqroq 
va 
natijaliroq 
qatnashishi 
imkonini 
beradi. 
Xususiylashtirishning maqsadli yo’naltirilganligi uy-joylarning o’z 
egalariga imtiyozli yoki bepul berilishida, aholining ko’proq muhtoj va 
zaif qatlamlarini qo’llab-quvvatlashning turli xil dasturlari byudjet 
mablag’lari hisobiga qoplanishida, qishloq aholisi o’z yordamchi xo’jaligi 
uchun chek yerlar olishi kabilarda ifodalanadi. 
O’zbekistonda xususiylashtirishning to’lovliligi uning navbatdagi 
muhim xususiyatidir. Pulni to’lash orqali davlat tasarrufidagi korxona va 
ob’ektlarni xususiylashtirishda mulkni bepul taqsimlash bilan bog’liq 
salbiy holatlar bartaraf etilishi bilan birga qator muammolarni hal qilish 
imkoniyati 
yaratiladi. 
Bulardan 
asosiysi 
avvalo, 
tadbirkorlikni, 
xususiylashtirilgan korxonalarni davlat tomonidan qo’llab-quvvatlashning 
Moliyaviy manbalari paydo bo’ladi, bozor infrastrukturasini barpo etish 

---

72 
uchun resurslar vujudga keladi va aholini ijtimoiy muhofazalash dasturini 
ro’yobga chiqarish uchun mablag’lar jamlanadi. 
Davlat mol-mulkini yangi mulkdorlarga sotish yo’li orqali ularning 
mulkchilikning 
boshqa 
shakllariga 
aylantirilishi 
bilan 
birga 
xususiylashtirishdan olinadigan mablag’lar shu korxonaning o’zini 
qo’llab-quvvatlashga, yangi raqobatlashuvchi korxonalar barpo etishga 
ham sarflanadi. 
Navbatdagi muhim xususiyat — respublikada mulkni davlat 
tasarrufidan chiqarish chog’ida aholi uchun kuchli ijtimoiy kafolatlar 
yaratildi va ta’minlandi. Ijtimoiy kafolatlar bir butun imtiyozlar tizimi 
orqali yaratildi. Bular xususiylashtirilayotgan korxona mehnat jamoasiga 
aktsiyalarni imtiyozli shartlar bilan sotish, yangi mulkdorga eskirgan 
asosiy fondlar hamda ijtimoiy infrastruktura ob’ektlarini bepul topshirish, 
davlat korxonalarining mol-mulki, fermalar, bog’lar va shu kabilarni 
imtiyozli shartlar asosida xususiylashtirish, hamda soliq to’lashda ayrim 
imtiyozlar berish kabilardir. 
Respublikada davlat mulkini xususiylashtirishning o’ziga xos boshqa 
jihatlari Prezidentimiz I.A.Karimov tomonidan bayon qilingan iqtisodiy 
islohotlarni amalga oshirishning asosiy qoidalaridan kelib chiqadi. Bular 
quyidagilar: 
a) 
davlat 
mulkini 
xususiylashtirish 
respublikada 
amalga 
oshirilayotgan islohotlarning ichki mantiqiga bo’ysindiriladi va ularning 
asosini tashkil qiladi; 
b) mulkni xususiylashtirish jarayoni davlat tomonidan boshqariladi; 
v) xususiylashtirishni huquqiy-me’yoriy jihatdan ta’minlashda 
qonunlarga rioya etiladi. 
Respublikamizda xususiylashtirish bo’yicha qo’yilgan vazifa, davlat 
sektori bozor sharoitida ham sezilarli rol o’ynashini inkor qilmaydi. 
Chunki iqtisodiyotning davlat korxonalari saqlanib qolishi kerak bo’lgan 
sohalari ham mavjud. Bunday korxonalar uchun ularning bozor 
sharoitlariga tarkiban moslashuviga imkon beradigan xo’jalik yuritish 
mexanizmini ishlab chiqish talab qilinadi.