Mulkni ajratish u yoki bu tashkilot yagona mustaqil yuridik shaxs sifatida mavjudligini taxmin qiladi; uning mol-mulki egalari, ishchilari va boshqa tashkilotlarning mol-mulkidan qat'iy ajratilgan; biznesning uzluksizligi

Mol-mulk, majburiyatlar va xo’jalik operatsiyalarining buxgalteriya hisobi Rossiya Federatsiyasi valyutasida - rublda yuritiladi.

Buxgalteriya hisobini tashkil etish buxgalteriya hisobi metodologiyasiga umumiy yondashuvlarni shakllantiradigan kontseptual printsiplarga asoslanadi. PBU 1/98 "Tashkilotning hisob siyosati" ga muvofiq taxminlar va talablar deb nomlangan bir qator "dastlabki qoidalar" buxgalteriya tamoyillarini tashkil etadi. Taxminlarga quyidagilar kiradi:

mulkni ajratish - u yoki bu tashkilot yagona mustaqil yuridik shaxs sifatida mavjudligini taxmin qiladi; uning mol-mulki egalari, ishchilari va boshqa tashkilotlarning mol-mulkidan qat'iy ajratilgan;

biznesning uzluksizligi - tashkilot normal faoliyat ko'rsatayotgani va etkazib beruvchilar, iste'molchilar va boshqa sheriklar oldidagi majburiyatlarni belgilangan tartibda to'lab, yaqin kelajakda o'z o'rnini saqlab qolishini anglatadi. Ushbu tamoyil tashkilot aktivlarini ushbu aktivlar yordamida olinishi mumkin bo'lgan kelajakdagi qiymati bilan bog'lash zarurligini keltirib chiqaradi;

buxgalteriya siyosatini qo'llashdagi izchillik - tashkilot tanlagan buxgalteriya siyosati bir hisobot yilidan boshqasiga doimiy ravishda tatbiq etiladi. Uslubiy texnikaning tez-tez o'zgarib turishi buxgalteriya hisobi ma'lumotlarining taqqoslanmasligiga olib keladi;

iqtisodiy faoliyat faktlarining vaqtincha aniqligi - tashkilotning iqtisodiy hayotidagi faktlar ushbu faktlar bilan bog'liq mablag'larning haqiqiy tushumidan yoki to'lashidan qat'i nazar, ular sodir bo'lgan hisobot davriga (va shuning uchun buxgalteriya hisobida aks ettiriladi) tegishli.

Buxgalteriya hisobi talablariga quyidagilar kiradi.

aks ettirishning to'liqligi buxgalteriya ma'lumotlari - buxgalteriya siyosati tashkilotning iqtisodiy faoliyatining barcha faktlarini hisobga olishda aks ettirishning to'liqligini ta'minlashi kerak;

ixtiyoriylik (konservatizm) - noaniqlik sharoitida qilingan hisob-kitoblarda zarur bo'lgan qarorlarni shakllantirish jarayonida aktivlarning yoki daromadlarning qiymatini oshirib yubormaslik va majburiyatlar yoki xarajatlar qiymatini past ko'rsatishga imkon beradigan ma'lum darajada ehtiyotkorlikni nazarda tutadi;

iqtisodiy faoliyat faktlarini aks ettirishning o'z vaqtida bajarilishi - xo’jalik muomalasini amalga oshirish bilan buxgalteriyada ro’yxatdan o’tgan paytgacha bir qancha vaqt o’tadi. Bu vaqt (bo'shliq) minimal bo'lishi kerak, chunki iqtisodiy hayot haqiqati qaysi sanada ro'yxatga olinadi, uning tashkilotning moliyaviy natijalariga ta'siri ta'sir qiladi;

tarkibning shakldan ustunligi - nafaqat ularning huquqiy shakllaridan, balki undan kelib chiqadigan iqtisodiy faoliyat faktlarini hisobga olishda aks ettirish iqtisodiy mazmun boshqaruv faktlari va shartlari;

ma'lumotlar izchilligi - sintetik va analitik buxgalteriya hisobi;

ratsionallik - iqtisodiy faoliyat shartlari va tashkilotning kattaligi asosida ratsional va tejamkor buxgalteriya hisobi.

Korxonalar - jamiyat ehtiyojini qondirish va foyda (daromad) olish maqsadida mahsulot ishlab chiqarish, ishlar va xizmatlar bajarish uchun belgilangan qonun asosida tashkil qilingan mustaqil xo'jalik yurituvchi subyekt bo'lib hisoblanadi. «Q'zbekiston Respublikasida korxonalar to'g'risida»gi qonunda korxonalarning tashkiliy huquqiy shakllari belgilab berilgan. Ularning asosiylari davlat, fermer, xususiy, oilaviy, mahalla, to'liq shirkat, yopiq turdagi hissadorlik jarniyati, ochiq turdagi hissadorlik jamiyati, ijara, fermer (dehqon) xo'jaliklari va boshqalar hisoblanadi. Bozor iqtisodiyoti sharoitida korxonada buxgalteriya hisobi ishlarini to'g'ri tashkil qilish g'oyat muhim ahamiyatga ega. Korxona va tashkilotlarda buxgalteriya hisobi sodir bo'layotgan xo'jalik jarayoni hamda muomalalarini kuzatib va qayd etib qolmasdan, ishlab chiqarish rejasining bajarilishi ustidan nazoratni amalga oshira borib, rejalashtirish, nazorat qilish va iqtisodiyotni boshqarish ishida asosiy vazifani bajaradi. Shu boisdan ham hisob ishlarini tashkil qilish masalalariga katta e'tibor qaratiladi. Hozirgi kunda buxgalteriya hisobi ishlarini tashkil qilishga qo'yilgan eng asosiy talab - bu, uning kam xarajatli va sodda bo'lishidir. Korxonada hisob ishlari ana shunday tashkil etilgandagina, buxgalteriya hisobi yuqori samaraga hamda yaxshi natijalarga erishish mumkin. Buning uchun eng avvalo, har bir korxonaning o'ziga xos tannoq xususiyatlarini va boshqa jihatlarini chuqur o'rganish lozim. Har bir korxonada tashkil etilgan buxgalteriya hisobi xo'jalik faoliyati jarayonida sodir bo'layotgan xo'jalik muomalalarini uzluksiz kuzatish va uning natijalarini son ko'rsatkichlarida ifodalash, keyin ularni yoppasiga maxsus hujjatlarda aks ettirishni ta'minlash lozirn. Shu bilan birgalikda korxona biznes-rejasini va kelgusidagi strategik dasturlarini tuzishda kerakli ma'lumotlar bilan ta'minlashi va ularning bajarilishi ustidan amaliy ravishda nazorat olib borishi kerak.