|
3-basqısh Juwmaqlaw (15 min)
|
Juwmaqlaw:
1. Oqıwshılardı ámeliy shınıǵıw boyınsha alǵan bahaların aytadı. (5-qosımsha) 2. Keleside kásiplik xızmetlerınde ámeliyatta orınlaǵan jumıslarınıń áhmiyetıne oqıwshılar itibarın qaratadı. 3.Kelesi shınıǵıw teması menen tanıstırıp, úyge tapsırma beredi. (6-qosımsha)
|
Tıńlaydı
Tapsırmanı jazıp aladı.
|
1-qosımsha
2 -qosımsha
3 -qosımsha
4 -qosımsha
6-qosımsha
«Insert» kestesi ( Úyge tapsırma)
«V» - Men bilgen maǵlıwmatqa sáykes
«+» - Men ushın jańa maǵlıwmat
«?» - Men ushın túsinersiz yaki maǵlıwmattı anıqlaw, toltırıw talap etiledi.
1 .2-qosımsha
ÓZBEKSTAN RESPUBLİKASÍ JOQARÍ HÁM ORTA ARNAWLÍ
BİLİMLENDİRİW MİNİSTRLİGİ
QARAQALPAQSTAN RESPUBLİKASÍ KÁSİPLİK BİLİMLENDİRİWDİ RAWAJLANDÍRÍW HÁM MUWAPÍQLASTÍRÍW BASQARMASÍ
Qaraózek rayonı kásip-óner mektebi
«Elektr tarmaqları hám úskenelerine xizmet kórsetiw ońlaw hám sazlaw»
oqıw ámeliyatınan
“Arnawli pánler” kafedra baslıǵı: U. Ayımbetova
Islep shıǵarıw tálimi ustası: Z. Qalmuratova
Qaraózek-202l
TEMA: «Dástúrge kirisiw»
REJE:
Elektr úskeneleri haqqında tiykarǵı maǵlıwmatlar.
Elektr tarmaǵı kárxanalarınan paydalarıwdı shólkemlestiriw.
Kúsh kabel liniyaların isletiw hám ońlaw.
Bólistiriwshi qurılmalardıń elektr úskenelerin ońlaw.
Jámiyettiń materiallıq-texnikalıq bazasın rawajlandırıw barlıq so- awalarda elektr energiyasınan keń hám nátiyjeli paydalanıwdı názerde tutadı. Sanaat, awıl xojalıǵı hám xojalıq xızmet barlıq tarawdıń- larining keleshektegi rawajlanıwı elektr energetikasınıń taraq- qiyoti menen bekkem baylanıslı. Tarawlardıń endigidengi rawajlanıwı kárxanalardı kapital qurıw hám qayta qurıw kólem- larining keńeyip baratırǵanlıǵı menen belgilenedi. Bul yo'na- lishdagi jobalarda elektr stansiyaları, tarmaqları hám podstansiya- larini qurıw hám taraqqiy ettiriw boyınsha jumıslar salmaqlı úlesti quraydı.
Elektr energiyası usınıń menen xarakterlanadiki, ol uzaq aralıqlarǵa uzatılıwı, basqa túrdegi, mısalı, jaqtılıq, ıssılıq, mexanik hám basqa energiyalerge ańsat ózgertiliwi múmkin. Usınıń sebepinen ıssılıq, gidro hám basqa túrdegi elektr stansiyalarında islep chiqa- rilgan elektr energiyası elektr uzatıw liniyalari arqalı onı tutınıw qılıw jaylarına — zavodlar, fabrikalar, awıl xojalıǵı kárxanaları, xojalıq xızmet shaqapshaları sıyaqlılarǵa uzatıladı. Elektr energiya - sini uzatıw jáne onı qarıydarlarǵa bólistiriw ushın elektr liniyalari, asırıwshı hám pasaytiruvchi podstansiyalar, bólistiretuǵın apparatlar hám túrli kernew liniyalari xızmet etedi.
Elektr tarmaǵınıń elektr energiyasın islep shıǵarıw, uzatıw hám bólistiriwdi támiyinleytuǵın tiykarǵı elementi bolıp bóliw- lovchi apparatlar, transformatorlar hám járdemshi úskenelerden tash- kil tapıwshı podstansiya esaplanadı.
Bólistiretuǵın apparatlarǵa elektr energiyasın bólek tutınıw - chilarga normal hám avarıya jaǵdaylarında úzliksiz hám isenimli bóliw- erin bere alatuǵın kommutatsiya úskeneleri hám basqarıw apparat - lari kiredi. Podstansiya hám bólistiretuǵın apparatlardıń kommuta- tsiya úskeneleri hám apparatları olardı isletiw processinde elektrotex- nik personal tárepinen turaqlı itibardı talap etedi.
Bul úskenelerdiń joqarı dárejede texnikalıq saqlanıwın támiyinlew ushın texnikalıq isletiw qaǵıydalarında olarǵa xizmet kórsetiw hám remont - lash ushın qatar ilajlar názerde tutılǵan. Podstansiya hám bóliw- lovchi apparatlar úskeneleriniń úzliksiz hám avarıyasız islewi ushın arnawlı grafik hám jobalar boyınsha olardı udayı tákirarlanatuǵın tárzde kórikten ótkeriw, profilaktikalıq sınap kóriw hám de olarǵa sozılmalı operativ xiz- mat kórsetiw múddetleri belgilenedi.
Eskertiwshi remontler elektr úskenesiniń texnikalıq kórsetkish- larini joybarlıq hám esaplıq bahalarına shekem jetkiziwdi názerde tutıp (bólek detallar hám túyinlerdi almastırıw ), onıń uzaq waqıt dawamında isenimli hám qolaylı islewin támiyinleydi.
Podstansiyalar, bólistiretuǵın apparatlar hám elektr uzatıw liniya- larini ońlaw hám isletiw boyınsha xizmet kórsetiwdi tashkil- lashtirish wazıypaları elektr tarmaqları kárxanalarına júklengen. Olar- dıń tiykarǵı waziypası — qarıydarlardı elektr energiyası menen eń kem miynet hám materiallıq resursların sarplaǵan halda úzliksiz hám sifatli támiyinlewden ibarat esaplanadi. Elektr tarmaqları kárxanalarınıń personali releli qorǵaw, avtomatıka hám elektr ólshew quralların isletiw hám ońlaw ; dispetcherlik texnologiyalıq úskenelerdi isletiw hám ońlaw ; úskenelerdi joqarı kernewde sınap kóriw; elektr úskenela- rini kapital ońlaw ; kabel liniyalarini isletiw hám ońlaw hám t.b. lar boyınsha qánigeliklerge ıyelewi shárt. Ońlaw, qayta qurıw, sazlaw hám júz bóliwshi zaqım aliwlerdi saplastırıw jumısları, qaǵıydaǵa kóre, tiykarǵı qánigelesken brigadalar tárepinen atqarıladı.
Elektr energiyasın islep shıǵarıw, uzatıw, bólistiriw hám olardı tutınıwdı nátiyjeli shólkemlestiriw ushın elektr energetika sisteması payda etinadi. Ol tómendegi bir qatar artıqmashılıqlarǵa iye.
Joqarı isenimlilik. Sistemanıń qandayda bir elementi (generator, transformator, liniya hám t.b. ) ziyanlanǵanda, onıń wazıypasın basqa — isten shıqpaǵan elementler orınlawı nátiyjesinde iyis-te'molchilarni elektr energiyası menen támiyinlew degi úzliksizlik saqlap qalınadı. Sonıń menen birge, arnawlı bir aymaqta elektr energiyası tańsıqlıǵı gúzetilgen jaǵdayda talap etiletuǵın qosımsha quwat bólek aymaqlardaǵı sistemalardı tutastiruvchi uzatıw liniyalari arqalı jetkezip beriledi.
Júkleme maksimumlarining birdey waqıtqa tuwrı kelmegenligi. Birlesken elektr energetika sistemasınıń iskerlik kórsetiw mas- shtabi úlken bolǵan jaǵdaylarda túrli aymaqlardaǵı qarıydar yamasa energetika sistemaları júklemeleriniń maksimal bahaǵa erisiw waqıtları túrlishe bolıwı múmkin. Bunday jaǵdaylarda birlesken energetika sistemasınıń ulıwma júkleme grafigi salıstırǵanda tegisleniwi nátiyjesinde qosımsha nátiyjege eriwiladi.
Quwat rezervin kemeytiw. Quwattı bólek aymaqlardaǵı elektr energetika sistemaların tutastiruvchi liniyalar arqalı bir ti- zimnan basqasına uzatıw múmkinligi sebepli bólek elektr ener-getika sistemaları daǵı rezerv quwatların minimumǵasha kemeytiw múmkinshiligi payda boladı. Bunıń nátiyjesinde rezervni támiyin- lash menen baylanıslı bolǵan ǵárejetler tejaladi.
Elektr energetika sisteması jaǵdayın optimallaw múmkinshilikleriniń keńeyiwi. Elektr energetika sisteması júklemesin kóplegen túrli tav- siflarga iye bolǵan elektr stansiyaları ortasında nátiyjeli bóliw- lash, sistema elementleriniń nátiyjeli júkleniwlerin támiyinlew múmkinshiliklerin asıradı.
Sheberona paydalanıw múmkinligi. Elektr tarmaq elementla- rini operativ úzip-jalǵaw hám olardı nátiyjeli tártipte ońlaw im- koniyatlari payda boladı.
Iri agregatlardan paydalanıw múmkinligi. Elektr energetika sistemasında ornatiluvchi agregatlarning maqsetke muwapıq bolǵan eń úlken quwatı sistemanıń ulıwma júklemesi menen belgilenedi. Usınıń sebepinen kishi sistemalarda paydalaniluvchi agregatlarning quv- vatlari da salıstırǵanda kishi bolıp tabıladı. Sistemanıń úlkenlesiwi menen ol jaǵdayda paydalaniluvchi agregatlarning quwatların asırıw múmkinshiligi payda boladı. Basqa tárepden, úlken quwatlı bir agregatni qu- rish hám odan paydalanıw ǵárejetleri ulıwma quwatı oǵan teń bolǵan bir neshe agregatlarni qurıw hám paydalanıw ǵárejetlerine salıstırǵanda kishi bolıp tabıladı.
Sonday etip, podstansiya hám bólistiretuǵın apparatlardıń saz ásbapları jaǵdayları, elektr energetika sistemasın shólkemlestiriw nátiyjesinde yuqo- rida belgilengen nátiyjelililikke erisiw elektr úskenelerin grafik boyınsha kórikten ótkeriw, ámeldegi hám kapital remontlerdi shólkemlestiriw hám de úskenelerdiń izolatsiyasini profilaktikalıq sınap kóriw arqalı támiyinlenedi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
