O‘zbekisòon respublikasi oliy va o‘RÒa maxsus

Epizootologik ma’lumotlar. Baliqlarning kasallikka chalinish yo‘llari va kasallikning tarqalishi kam o‘rganilgan. Ipsimon zambu- rug‘lar tashqi muhit sharoitiga ancha chidamli bo‘lib, uzoq muddat davomida o‘zining hayotchanligini saqlab qolish qobiliyatiga ega. Patogenez. Zamburug‘ning ko‘p sonli shoxlangan iplarining joylashuviga qarab shuni aytish mumkinki, infeksiya buyrakning
siydik kanalchalaridan boshlanib, limfoid (gemopoetik) to‘qimani o‘rab oladi. Zamburug‘larning o‘sishi va rivojlanishi siydik yig‘uvchi kanalchadan boshlanadi, unda zamburug‘lar tashqi teshik orqali kirib oladi, so‘ngra ular o‘sib buyrakning oldingi qismiga o‘tadi hamda buyrakning biriktiruvchi to‘qimasiga ham kirib oladi. Ko‘p miqdordagi shilliq hujayralari epiteliylardan iborat siydik yig‘uvchi kanalchalar infeksiya bilan zararlanmaydi, biroq juda mayda, kichik kanalchalarda zamburug‘lar o‘sadi. Oraliq to‘qimalarda, ayniqsa, chirigan to‘qimalarda zamburug‘lar jigarrang tusdagi, qalin devorli sporalar — onidiyalarni hosil qiladi. Klinik belgilari. Kasal baliqlar holsizlangan, bo‘shashgan, sekinlik bilan harakat qiladi, tashqi muhit taassurotlariga kuch- siz javob qaytaradi. Zararlangan buyrakning funksiyasi buziladi, tanasida suv to‘planish belgilari kuzatiladi, qorin kattalashadi, ekzoftalmiya sodir bo‘ladi, ayrim baliqlarda esa tanasidagi tan- gachalari quruqlashib, tanadan ajraladi. Oziqa qabul qilmaydi,
o‘sish va rivojlanishdan orqada qoladi.
Patanatomik o‘zgarishlar. Buyraklar kattalashgan, oq-ko‘- kimtir tusda, buyrakning orqa qismi kuchli zararlangan.
Òashxis kompleks usulda: epizootologik ma’lumotlar, klinik belgilar va patanatomik o‘zgarishlarga asoslanib qo‘yiladi. La- boratoriya sharoitida mikroskopik tekshiruv, ba’zan esa bio- proba qo‘yiladi. Buning uchun sog‘lom baliqlarning siydik pu- fagiga zamburug‘ning kulturasi yuboriladi. Kasallikning belgilari 4-haftadan keyin namoyon bo‘ladi.
Davolash usuli ishlab chiqilmagan.
Oldini olish va qarshi kurashish tadbirlari. Baliqchilik xo‘- jaliklarida zoogigiyenik sharoitlarni yaxshilash, baliqlarning tabiiy rezistentligini oshirish, saqlash va boqish sharoitini yaxshilashga qaratilishi lozim. Kasal baliqlar ovlanib, shifokorning xulosasi bilan utilizatsiya qilinadi yoki hayvonlarga pishirilgandan so‘ng yediriladi, nosog‘lom xo‘jaliklardan urchitish va ko‘paytirish hamda akklimatizatsiya qilish maqsadida keltirish qat’iyan taqiqlanadi.