O‘zbekisòon respublikasi oliy va o‘RÒa maxsus òA’lim vazirligi o‘RÒa maxsus, kasb-hunar òA’limi markazi

muharrirlik, bibliograf annotatsiyasiga ajratiladi. Muallif va mu-
harrir tomonidan beriladigan annotatsiya nashrning titul varag‘i
orqasida  beriladi.  Bibliograf  tomonidan  beriladigan  annotatsiya
kartochkalarda yoki bibliografik qo‘llanmalarda, ko‘rsatkichlarda
qo‘llaniladi. Kartochkadagi bunday qisqa annotatsiya yoki tushun-
tirish  kvadrat  qavs  ichida  beriladi  va  bu  bibliograf  tomonidan
tuzilganligini  anglatadi.  Annotatsiyalar  tayyorlash  usuliga  ko‘ra
an’anaviy, qo‘lda yozilgan va avtomatlashtirilgan usulda bajariladi.
Referat — bu muallif (tuzuvchi)ning tanqidiy fikrlaridan xoli,
qo‘shimcha mulohazalarsiz, hujjatning asosiy faktik ma’lumotlarini
va mazmunini yorituvchi ma’lumot. Boshqacha aytganda, referat
„Birinchi darajali hujjatda nima haqda ma’lumot beriladi? “ degan
savolga javob berib, axborotlilik (hujjatning mazmuni haqida qisqa
axborot  berish)  xususiyatiga  ega.  Referat  hujjatning  qaysi  bilim
sohasiga yoki fan tarmog‘iga oidligiga ko‘ra ijtimoiy, gumanitar,
tabiiy-ilmiy,  texnik  adabiyotlar  haqidagi  referatlarga  ajratiladi.
Hujjatning mazmuni haqida qaysi usulda berilishiga ko‘ra:  umumiy
yoki referat-qaydlar; umuman, hujjat mazmunini izohlab berishiga
ko‘ra ixtisoslashgan yoki muammoli referatlar, referat manbalari-
ning  soniga  ko‘ra  monografik,  referat-fragmentlar,  sharhli  yoki
guruhli; yoritib berish shakliga ko‘ra matnli, illustratsiyali, aralash;
hajmi va izchilligiga ko‘ra (qoidaga ko‘ra 850 belgidan oshmagan)
qisqa,  kengaytirilgan  (hujjat  hajmining  10 – 15  %  ini  tashkil
etadi),  muallifiga  ko‘ra  (mualliflik-avtoreferat,  referentlar  yoki
axborot-bibliografik  xizmat  ishchilari  tomonidan  tuzilgan)
referatlarga ajratiladi.
Yo‘naltirish (ssilka) hujjat qismini bibliografik yozuv, bo‘lim,
predmet  rubrikasi  bilan  bog‘laydigan  element.  U  „qarang“,

---

19
„shuningdek,  qarang“  (ñì.,  ñì.  òàêæå)  kabi  2  xil  ko‘rinishda
beriladi. Bu vazifani bibliograf yoki axborot-kutubxona markazi
xodimi amalga oshiradi. Buning uchun bibliografiyalash texno-
logiyasini  bilish  shart.