O`zbek xalq og`zaki badiiy ijodi

 

MAVZUNI MUSTAHKAMLASH UCHUN SAVOLLLAR:

 

 

1. Mehnat qo`shiqlari boshqa turdagi qo`shiqlardan qaysi jihatiga  ko`ra farqlanib turadi?  

2. O`zbek mehnat qo`shiqlarini  necha guruhga ajratib o`rganish lozim?  

3. Sog`im qo`shiqlarini ijro etish ehtiyojining kelib chiqishini qanday izohlaysiz?   

4. Sog`im qo`shiqlari sog`iladigan  hayvon turiga  qarab  qanday  nomlar bilan atalib kelinadi?    

5. Dehqonchilik bilan bog`liq  mehnat qo`shiqlari  tarkibi qaysi janrlarni qamrab oladi? 

6. Yanchiq qo`shiqlari xalq orasida qanday nomlar  bilan yuritiladi  va asosiy motivi nimadan 

iborat? 

30

 Bulbul taronalari. 5-tom. T.: Fan, 1973, 123-124-b. 

                                                 

---

7. Yorg`ichoq qo`shiqlari nega dehqonchilikka  aloqador  qo`shiqlar sirasiga kiritiladi?  

8. Hunarmandchilikka aloqador qo`shiqlar orasida qaysi turlari asosiy o`rin egallaydi?  

9. Kashtaning qanday turlarini bilasiz va ular kashtachilik qo`shiqlarida qanday ta`riflangan?  

10. O`rmak qo`shiqlari qaysi jarayonda kuylangan?  

11. Tikuvchilik qo`shiqlarida kasbga munosabat qanday ifodalangan?  

12. Xalq lirik qo`shiqlarining janriy belgilari nimalar bilan belgilanadi? 

13. An`naviy xalq lirik qo`shiqlari qanaqa xususiyatlarga ega? 

14. Tarixiy qo`shiq deganda nimani tushunasiz? Uning tarixiy mavzudagi asardan farqi nimada?  

15. Tarixiy qo`shiqlarning asosiy mazmun–mundarijasini nima tashkil etadi?  

16.Tarixiy qo`shiqlarning yaratuvchilari kimlar?  

17. “Terma” atamasi qanday lug`aviy ma`noni anglatadi?  

18. Termaning yaratuvchilari va ijrochilari kimlar?  

19. Termaning janriy  belgilarini nimalar tashkil etadi?  

20. Termalar qanday turlarga bo`linadi?  

21. Termalar qanday vazifani bajaradi?   

22.  Tubandagi  tayanch tushunchalarni izohlang: mehnat qo`shiqlari, dehqonchilik 

qo`shiqlari, qo`shchi qo`shig`i, o`rim qo`shiqlari, yanchiq  qo`shiqlari, yorg`ichoq qo`shig`i, 

chorvachilik  qo`shiqlari, sog`im qo`shiqlari, hunarmandchilik qo`shiqlari, to`quvchilik 

qo`shiqlari, tikuvchilik qo`shiqlari, charx qo`shig`i, o`rmak qo`shig`i, kashtachilik qo`shig`i, 

bo`zchi qo`shiqlari, to`ndo`zlik qo`shiqlari, do`ppido`zlik qo`shiqlari, qo`riqchilik qo`shiqlari, 

sarboz qo`shiqlari, urchuq qo`shiqlari, qandalotchilik yoki pazandachilik qo`shiqlari.  lirika, 

to`rtlik, an`anaviy lirik qo`shiq, zamonaviy lirik qo`shiq, tarixiy qo`shiq, terma, an`anaviy 

termalar, zamonaviy termalar, avtobiografik va biografik, didaktik termalar, satirik termalar. 

23. Tubandagi testlarga to`gri javoblarni aniqlang: 

 1. Kashta turlari qaysi javobda noto`g`ri ko`rsatilgan? 

 

                     A) Bosma                                            E)Jimalay 

 

                     B) Sanama                                         F) Ilma 

 

                     D) O`rmak 

2. O`roqchilar o`rim paytida o`rim qo`shiqlaridan tashqari yana qaysi mashhur dostondan 

parchalar kuylaganlar? 

 

                  A) “Alpomish”dan                             E) “Oysuluv”dan 

 

                  B) “Kuntug`mish”                                F) “Erali va Sherali”dan  

 

                  D) “Yozi bilan Zebo”dan 

3. Qo`l tegirmonini ishlatish  jarayonida kuylanadigan qo`shiqlar qanday nom bilan 

turkumlashtirilgan? 

 

          A) “Ho`p” qo`shiqlari                             

E) “Ho`p maydalar” 

 

          B) “Yorg`ichoq qo`shiqlari”                     

 F) O`rim qo`shiqlari 

 

          D) “Maydagul” 

4. Xotin – qizlar ip yigirish mashg`uloti vaqtida qanday  qo`shiqlarni kuylashgan? 

 

           A) Bo`zchi qo`shiqlarini                          

E) O`rmak qo`shiqlarini 

 

           B) Kashta qo`shiqlarini                         

F) Sarboz qo`shiqlarini 

 

           D) Urchuq qo`shiqlarini 

5. Mokiga murojaat motivi qaysi mehnat qo`shiqlarida asosiy o`rin tutadi? 

 

          A) Urchuq qo`shiqlarida                          E) Bo`zchi qo`shiqlarida 

 

          B) O`rmak qo`shiqlarida                          F) Charx qo`shiqlarida 

 

          D) Tikuvchilik qo`shiqlarida 

6. Marosimga aloqasiz qo`shiqlarni aniqlang. 

 

               A) Yig`ilar                               

E) O`lanlar 

 

               B) Lirik qo`shiqlar                 

F) Yor-yorlar 

 

               D) Kelin salomlar  

  7. A.Navoiy qaysi asarida  qo`shiq janri xususida alohida to`xtalgan? 

 

A) “Mezonul –avzon” da                   E) “Mahbubul-qulub”da      

---

 

B) “Hayratul abror”da                     F) “Muhokamatul-ulg`atayn”da  

 

D) “Mufrodot”da 

  8. O`zbek xalq lirik qo`shiqlarida ramzning qo`llanishini maxsus tarqiq etgan fol’klorshunos 

nomi qaysi javobda to`g`ri ko`rsatilgan? 

 

      A) Sh.Turdimov                           E) M.Alaviya 

 

      B) B.Sarimsoqov                         F) F.Rayhonov 

 

      D) A.Musaqulov 

9. O`zbek xalq lirik qo`shiqlarini ilk bor ilmiy tadqiq etgan qo`shiqshunos olim kim? 

 

           A) T.Mirzaev                                E) H.Zarif 

 

           B) M.Alaviya                                 F) D.Qozoqov 

 

           D) Z.Husainova 

10. Asosiy mazmunini ishq-muhabbat motivlari, insonning ruhiy olami va ichki kechinmalarini 

tasvirlash tashkil etuvchi qo`shiq turi qanday nom bilan yuritiladi? 

 

A) Satirik qo`shiqlar                 E) Tarixiy qo`shiqlar 

 

B) Marosim qo`shiqlari                F) Mehnat qo`shiqlari 

 

D) Lirik qo`shiqlar 

11. Qaysi qo`shiqlar to`plami o`zbek xalq ijodi seriyasida chop etilmagan? 

 

       A) “Gulyor” 

 

       B) “Oq olma, qizil olma” 

 

       D) “Sovet davri xalq qo`shiqlari” 

 

       E) Kelinoy qo`shiqlari 

 

       F) “Boychechak” 

12. Yakka isyonkor obrazi yaratilgan tarixiy qo`shiqning nomi qaysi javobda ko`rsatilgan? 

 

           A) “Alpomish”                   E) “Jizzax qo`zg`oloni” 

 

           B) “Nurali”                         F) “Nomoz” 

 

           D) “Mardikor” 

13. “Botirxon zulmi” qo`shig`ida qaysi zolim podsho qiyofasi fosh etilgan? 

 

                    A) Buxoro amiri Nasrulloxon 

 

                    B) Qo`qon xoni Amir Umarxon 

 

                    D)  Buxoro amiri Olimxon 

 

                    E) Qo`qon xoni Muhammadalixon 

 

                    

F)  Xiva xoni Olloqulixon 

 

14. 1916 yildagi mardikorlikka olish voqeasi munosabati bilan yaratilgan qo`shiqlar nomi qaysi 

javobda to`g`ri ko`rsatilgan? 

 

                 A) “Xon zulmi”, “Ahmad Botir” 

 

                 B) “Ming la`nat”, “Nikolay qon jallob” 

 

                 D) “Xonavayron bo`lsin Xivaning xoni”, “Ming la`nat” 

 

                 E) “Boshing kesilsin-u, qoning to`kilsin”, “Xon zulmi” 

 

                 F) “Elat botir”, “Tursunoy marsiyasi” 

15. Qaysi javobda avtobiografik xarakterdagi termalar to`g`ri ko`rsatilgan? 

 

           A) “Do`mbiram”, “Nima aytay”, “Go`ro`g`li” 

 

           B) “Do`mbiram”, “Dutorim”, “Kunlarim”. 

 

           D) “Dutorim”, “Bormi jahonda”, “Armoning qolmasin” 

 

           E) “Kunlarim”, “Armonim qolmadi”, “Go`ro`g`li” 

 

           F) “Kunlarim”, “Tarjimai hol”, “Nima aytay” 

    16. O`zbek fol’klorshunosligida terma janrini qaysi olim maxsus tadqiq qilgan? 

 

                A) B.Sarimsoqov                    E) M.Alaviya 

 

                B) T.Mirzaev                          F) M.Jo`raev 

 

                D) A.Musaqulov 

     17. Qaysi fol’klor janri doston kuylashga kirish vazifasini bajaradi? 

 

                A) Qo`shiq                                 

E) Maqol 

 

                B) 

Еrtak                                   

F) Terma 

---

 

                D) Topishmoq 

     18. Termalarda baxshi nimani ilhom manbai, yaqin ko`makdoshi sifatida ta`riflaydi? 

 

          A) Do`mbirani                          E) Yorni 

 

          B) Kitobni                                F) So`zni   

 

          D) Qalamni 

    19. Qaysi atoqli mumtoz shoirning pand-nasihat ruhidagi  g`azallari xalq orasida didaktik 

terma sifatida kuylanib kelingan? 

 

        A) Maxtumqulining                  E) H.Boyqaroning 

 

        B) A.Navoiyning                        F) Haziniyning 

D) Islom shoirning