O’zbek xalq kuylarining shakllari. Mundarija: Kirish I bob. O’zbek xalq kuylarining shakllari


Dehqonchilik bilan bog’liq mehnat qo’shiqlari



Download 0,96 Mb.
bet9/12
Sana20.06.2022
Hajmi0,96 Mb.
#684348
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   12
Bog'liq
O’ZBEK XALQ KUYLARINING SHAKLLARI

Dehqonchilik bilan bog’liq mehnat qo’shiqlari.
Mehnatning bu turi bilan bog’liq, qo’shiqlar rang- barang bo’lib, ulardan bizga qadar «Qo’sh qo’shiqlari», «O’rim va o’rimchilar qo’shig’i», «Xirmon qo’shiqlari» yoki «Xo’p mayda» kabi janrlar yetib kelgan.


Qo’sh qo’shiqlari. Markaziy Osiyo xalqlari qadim- qadimdan dehqonchilik bilan shug’ullanib keladi. Dehqonchilik esa erta bahorda yerni haydashdan boshlanadi. Yer xaydash og’ir jismoniy mehnat bo’lib, bunday og’ir mehnat paytida dehqonlar qo’shiq kuylab, o’zlarini ovutganlar. Yozib olingan namunalarda esa og’ir mehnatdan, shafkatsiz tengsizlikdan shikoyat ohanglari ish xayvonlari tilidan bayon qilinadi:
Shoxlarim bor gaz-gaz, kuloch,
Ustida uynar kaldirgoch.
Xayday desam kornim och,
Men qo’shga qanday yarayin.


Marosim qo’shiqlari - musiqiy folkloruptt asosiy va qad. turlaridan. Turli (mavsum, mehnat, oilaviy, diniy va boshqalar) marosimlar jarayonida ijro etiladigan qo’shiqlar. Marosim qo’shiqlarining matni, asosan, xalq to’rtliklari va baytlaridan iborat bo’lib, shakli band yoki bandnakarot xususi-yatlariga ega bo’ladi. Marosim qo’shiqlari har bir marosimning ichki g’oyasi va mazmunini she’r va kuy-ohanglarning mushtarakligida badiiy ifodalabtadbir qatnashchilarining ruhiy holatiga ta’sir o’tkazadi. O’zbek xalq musiqa ijodida mavsumiy Marosim qo’shiqlaridan "Boychechak", "Suyet xotin", "Lola", "Sumalak", "Qo’sh" va b; oilaviy Marosim qo’shiqlaridan Alla, Yor-yor, O’lan, Marsiya kabilar; diniy aytimlardan "Kitobxonlik", "Zikr", "Ramazon"; tabobat qo’shiklaridan "Ko’ch", "Dam solish" va boshqa hozirgacha saqlanib kelgan. Marosim qo’shiqlari ko’pchilik (mas"Beshqarsak""Naqsh""Yor-yor"), yakka holda ("Alla", "Kelin salom") hamda aytishuv tarzida (lapar va boshqalar) ijro etiladi. Hozirgi dav-rda ba’zi Marosim qo’shiqlari bolalar ("Oq terakmiko’k terak""Yomg’ir yog’aloq" kabilar) yoki davra (mas, "Beshqarsak") o’yinlari sifatida ham ijro etilmoqda.

Download 0,96 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   12




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish