O’zbek tilining sohalarda qo’llanilishi va uning jamiyat hayotida tutgan o’rni

O’zbek tilining sohalarda qo’llanilishi va uning jamiyat hayotida tutgan o’rni

O

O’zbek tilining jamiyatda tutgan o’rni
01
Til va tafakkur
02
Tilni yaratish va shakillantirishda jamiyatning o’rni
03
Reja:
O’zbek tilining jamiyatda tutgan o’rni
Til – bu tovushlar va belgilarning kombinatsiyasi bo’lib ularning ma’lum ma’noga ega. Til insonning o’zaro munosabati va aloqasi uchun muhim vositadir. Til tufayli biz o’z fikrlarimizni moddiy nutq shaklida ifoda etamiz. Til nafaqat aloqa vositasi, balki har bir xalqning tarixiy xotirasidir. Til ijtimoiy hodisadir, chunki ijtimoiy munosabatlarda tashqarida uni o’zlashtirish mumkin emas.
Til aloqasi belgisi
Inson tug’ilgandan boshlab nutqsiz bo’ladi.
Kichkina bola atrofdagilarning fonetik tovushlarini takrorlashni o’rganishni boshlaganda, gapira boshlaydi va o’ylash qobilyati tufayli ularga to’g’ri ma’noni beradi
Rassom tasvirlarida o’ylaydi va chiziqlar va ranglar yordamida ifodalaydi, va bularning barchasi “tillar” dir shuning uchun ular ko’pincha “afishaning tili” “musiqaning tili”deb aytishadi . Ammo bu tilning yana bir ma’nosi.
Til va tafakkur
Tafakkur arabcha so’z bo’lib, fikr yuritish, o’ylash, fikrlash ma’nolarni ifodalaydi. Tafakkur orqali obektiv borliqni taniy boshlaymiz bu borada mutafakir Alisher Navoiy shunday yozadi.
Ki har ishni qildi odamzod ,
Tafakkur birla qildi oni bunyod.
Tafakkur fikrning ko’pligi hisoblanar ekan , til mana shu fiklarning voqe bo’lishidir, yani fikr( tafakkur)ning ro’yobga chiqarishda til asosiy vosita bo’lib hizmat qiladi. Til va tafakkur uzviy bog’liq.
Iqtisodiy tarbiya jarayonidagi vazifalar
Buning ma’nosi shuki , kishi qanchalik ko’p o’ylasa , fikr yuritsa uning qiladigan amali ham, aytadigan so’zi ham go’zal bo’ladi , boshqalarga ibrat bo’ladi.
Tafakkur til va uning yuzaga chiqaruvchi ( og’zaki, yozma , shaklida) vositasi so’z bo’lar ekan ( nutq ) bu borada Alisher Navoiyning quydagi misralarni eslatib o’tish maqsadga muvofiq.
Insonning so’z ayladi judo hayvoniddin ,
Bilki, guhari sharif yo’qdir ondin.
XX asrning buyuk yozuvchilaridan biri Oybek “Navoiy” asarida “Bir soatlik tafakkur bir yillik toatdan afzal” deydi.
Tafakkur, jamiyat , mehnat faolyati davomida o’sib, rivojlanib boradi. Demakki , til va uning ko’rinishi bo’lgan tafakkur ham takomillashib boradi.
Til va nutq
“ O’zbek tilining izohli lug’atida” tilga shunday tarif berilgan .” Kishilar o’rtasida jamiatda o’zaro fikr almaashishning muhim vositasi , tilshunoslikning asosiy o’rganilish obekti .” Biz o’z fikrimizni tilsiz turli vositalar bilan (qo’l, bosh, yuz, ko’z harakati bilan) ham bir qismini ifodalashimiz mumkin. Biroq til va uni ro’yobga chiqaruvchi nutqimizssiz ko’zlangan maqsadga to’lish erisha olmaymiz
Tilni to’kis tadqiq etish uchun tilshunoslik doirasidagina ish ko’rishni kamligi
Fuqarolik tarbiyasini tashkil etish jarayonining muvaffaqiyati o’qituvchi va o’quvchilar jamoasining saviyasiga bog’liq
Oila, maktab va mahalla o’rtasida o’zaro hamkorlikning yuzaga kelishi fuqarolik tarbiyasining muvaffaqiyatini ta’minlaydi.
Tarbiyaviy ishning rejali, uzluksiz, tizimli bo’lishiga erishish.
Tilni yaratish va shakllantirishda jamiatning o’rni

O’zbek tilini jamiyatda tutgan o’rni haqida nima deya olasiz

03
02
04
05
01
Mavzu yuzasidan savollar:
O’zbek tilining izohli lug’atida tilga qanday tarif berilgan?
Tafakkur so’zi qanday ma’noni anglatadi?
Til va tafakkur to’g’risida qanday tushunchaga ega bo’ldingiz
Oybek “Navoiy” asarida nimz degan?

O’zbek tilini jamiyatda tutgan o’rni haqida nima deya olasiz

E’tiboringiz uchun rahmat!