O‘zbek tili va tillarni o‘rgatish kafedrasining 2022-yil ­29-avgustdagi 1-son yig‘ilishida muhokamadan o‘tgan va fakultet kengashida tavsiya etilgan. Fanning o‘quv-uslubiy majmuasi

6- guruh.
Daraxt leksemasining sememasi qanday semalardan iborat?

7- guruh. Ovoz, tovush, nido; ozod, hur; osmon, ko‘k; balli, o‘lmang sinonimik qatorlaridagi ifoda semalariga ega bo‘]gan so‘zlarni aniqlang.

8- guruh. Ota, ona, aka, opa leksemalari sememalaridagi birlashtiruvchi va farqlovchi semalarni izohlang.

9- guruh. Qalin va yupqa, oz va ko‘p, og‘ir va engil leksemalarida qaysi semalar birlashtiruvchi, qay birlari farqlovchi semalar sanaladi?

10- guruh. Qo‘llanilishi bo‘yicha "eskilik" va "yangilik" semasi bilan ajralib turadigan semalar qanday semalar hisoblanadi? Ularga misollar keltiring.

11- guruh. Turli hissiy bo‘yoqni (ijobiy yoki salbiy munosabatni) anglatuvchi semalar semalarning qaysi ma'no turiga kiradi? Bularga misollar toping va yozing.

12- guruh. Bo‘ri, bog‘, bo‘sh leksemalaridagi atash semalarini aniqlang.

1-kartochka.Leksemalar ma'no miqdoriga ko‘ra necha turga bo‘lib o‘rganiladi?

2-kartochka. Bir ma'noli leksemalar deb nimaga aytiladi?

3-kartochka. Monosemem leksemalarga ilmiy atamalardan misollar keltiring.

4-kartochka. Ko‘p ma'nolilik haqida so‘zlang.

5-kartochka.Polisemem leksemalarga ot, sifat, fe'l so‘z turkumlaridan misollar keltiring.

6-kartochka.Polisemem leksemalar qanday yo‘llar bilan xos il qilinadi?

7-kartochka. So‘zning yangi ma'nolar kasb etishi natijasida xos il bo‘lgan polisemem leksemalar xususida gapiring.

8-kartochka. Ko‘p ma'nolilikning yasama so‘zlar vositasida yuzaga kelishiga misollar keltiring.

9-kartochka.Yasama qo‘shimchalarning ko‘p ma'noliligi asosida xos il bo‘Igan polisemem leksemalar to‘g‘risida so‘zlang.

10-kartochka.Polisemiya va omonimiya hodisalarining bir-biridan farqini ayting.

12-kartochka. Monosemem leksemalarga ilmiy atamalardan misollar toping va ular ishtirokida gaplar tuzing.

11-kartochka. Tarix, geografiya, qo‘1, oyoq, fonema, qattiq, ochmoq, leksikologiya, toza so‘zlarning bir ma'noli yoki ko‘p ma'noliligini aniqlang.

№18 TARQATMA

NUTQ USLUBLARI BO‘YICHA



ma’lum, bir voqelikni badiiy tasvir vositalari orqali obrazli ifodalovchi va shu yo‘l bilan tinglovchiga estetik ta’sir etuvchi nutq uslubi





Badiiy uslub –

№19 TARQATMA

№20 TARQATMA

Suhbat savollari:
1. Qadimda hujjatlar qanday narsalarga yozilgan?
2.O‘rxun-Enasoy bitiktoshlaridagi yodnomalar hujjat hisoblanadimi?
3. O‘zbek (turkiy) tildagi hujjat namunalari keltirilgan qanday tarixiy va badiiy asarlarni bilasiz?
4. O‘zbеk hujjаtchilik tаriхidаn nimаlаrni bilаsiz?

№21 TARQATMA

1-topshiriq. Ish yuritishda ilgari qo‘llanigan quyidagi so‘zlarning hozirgi tilimizdan ma’nodoshlarini toping va ular ishtirokida gaplar tuzing:
Munshaot,yorliq,patta,noma,chopar,munshiy,farmonioliy,mirzaboshi,devonbegi.


Mavzuga oid topshiriqlar

№31 TARQATMA

2-topshiriq.Eski uslubga xos lisoniy qoliplarning ma’nosini izohlang va hozirgi adabiy tilga muqobillarini qavsda ko‘rsating.
1.Xoja Kalonga salom degach,so‘z ulkim, Shamsiddin Muhammad Atovag‘a keldi. Tengri taolodin umid ardoqdurkim, bu oraning ishi Tangri taolo inoyati bila bot saranjom topgan. 2.Qulluq arzadosht ulbardin davlatxoh qullar shodmon bo‘ldilar. Umid ulki, hamisha davlat bila sog‘ va salomat bo‘lub olam ahlig‘a komron bo‘lg‘aysiz.3.Yer-u ko‘kni yaratgan Tangri taologa cheksiz shukrlarbo‘lsinki, yeti iqlim mamlakatlarining ko‘pini mening farmonimga kirgizdi va olim sultonlari va hokimlari menga egilib, itoat qilish halqasini jon quloqlariga taqdilar.

№22 TARQATMA

3-topshiriq.Matnni o‘qib,ajratilgan so‘zlarning ma’nosini izohlang va shu so‘zlar ishtirokida matn mazmuniga bog‘liq gaplar tuzing.
Har qanday hujjat muayyan axborotni u yoki bu tarzda ifodalash uchun xizmat qiladi, demak, har qanday hujjatdagi birlamchi va asosiy unsur-bu tildir. Ayni paytda hujjatchilikda til axborotni faqat qayd etish vazifasigina bajarib qolmasdan, boshqaruv faoliyatini izchil tartibga soluvchi vosita sifatida ham namoyon bo‘ladi. Shuning uchun ham,avvalo, o‘z qadimiy an’analarimizdan kelib chiqib va dunyo hujjatchiligidagi ilg‘or tajribalardan ijodiy foydalangan holda, hujjatchiligimizni takomillashtirish yo‘lidan bormoq kerak.

№23 TARQATMA