O‘zbek tili va adabiyoti

Elektron manbalar
1. www.ziyo-net.uz
2. www.literature.uz
3. www.kutubxona.uz
4. http://textshare.tsx.org
5. http://www.mgimo.ru/fileserver/
[1] Murodov A. O‘rta Osiyo xattotlik san’ati tarixidan. – T. : Fan, 1971. – B.51.
[2] Qarang: Norqulov N., Nizomiddinov I. Miniatyura tarixidan lavhalar. – T.:Adabiyot va san’at, 1970. – B.79.
[3] Osmanov M. -N. Firdousi. SHax-name. T.1. Predislovie. – M. :Nauka, 1991. – S.5.
[4] Norqulov N., Nizomiddinov I. Miniatyura tarixidan lavhalar. – T.: Adabiyot va san’at, 1970.–B.71.
[5] Murodov A. O‘rta Osiyo xattotlik san’ati tarixidan. – T. : Fan, 1971. – B.122.
[6] Zahiriddin Muhammad Bobur. Boburnoma/Nashrga tayyorlovchi P. SHamsiev. – T. : YUlduzcha, 1989.–B.321.
[7] AlisherNavoiy. Xamsa. – T. :O‘zSSRFanlarakademiyasi, 1960. – B.614.
[8] AlisherNavoiy. Mahbubul-qulub. – T. : Adabiyotvasan’at, 1983. – B.28.
[9] Qarang: Sirojiddinov SH. Navoiy navosidan bahra olib... – Samarqand: Zarafshon, 1996. – B.4.
[10] Hayitmetov A. Navoiyning tekstologik tadqiqotlari va ularning taqdiri haqida //O‘zbek tili va adabiyoti. – 1965. – № 1. – B.23–30.
[11] Abduljamil kotib. Tuhfat us-salotin. – T.: Toshkent davlat sharqshunoslik instituti, 2007. – B.7.
[12] SHamsiev P. O‘zbek matnshunosligiga oid tadqiqotlar. – T.: Fan, 1986 – B.39.
4-ma'ruza
XVI- XIX asrlar o‘zbek matnshunosligi.
Lug‘atlar va ularning asar matnlari sharhidagi o‘rni
Reja:
1. XVI–XIX asrlar o‘zbek matnshunosligining o‘ziga xos xususiyati.
2. Matn ko‘chirishning yangi bosqichi
3. Manoqiblar, tazkiralar, yig‘ma-qiyosiy matnlar. 
4. XIX asrda Movarounnahr adabiy hayotidagi o‘zgarishlar.
5. XIX asrda tipo-litografik korxonalarning paydo bo‘lishi.
6. O‘zbek matnshunosligi tarixida lug‘atchilik ishlarining paydo bo‘lish sabablari. Lug‘atlarning matnshunoslik rivojidagi o‘rni.
7. "Devoni lug‘otit- turk".
8. Navoiy asarlariga bag‘ishlangan lug‘atlar.
9. Lug‘atlar adabiy manba sifatida.

XVI–XIX asrlar o‘zbek matnshunosligi tarixini kuzatar ekanmiz, kotiblarning ko‘chirilayotgan asarning ishonchli, qadimiy nusxasini tanlashga yoki manbaning yig‘ma matnini yaratishga intilganliklarini ko‘ramiz. Shu davrlarda yaratilgan ko‘plab matnlarning debochalarida muallifning “turli aniq manbalardan terib to‘pladim” qabilidagi e’tiroflari yo‘qolib borayotgan asarlarning yangi variantlarini yaratib, asar umrini uzaytirishga bo‘lgan harakatlaridan darak beradi. Bunday asarlar sirasiga diniy, kalom, tasavvufiy, didaktik asarlar bilan birga adabiy, tarixiy-tazkiraviy xarakterdagi asarlar kiradi. Shular qatorida Alisher Navoiy asarlarini majmualar holida ko‘chirish ham davrning eng mashhur zotlari diqqat-e’tiborida bo‘lgan. Shu bilan birga, qo‘lyozmalarning har xil saviyadagi kotiblar tomonidan ko‘chirilishi, ayrim xattotlarning e’tiborsizligi, ba’zi kotiblarning baytlarni o‘qiy olmasligi yoki ba’zi baytlarni ataylab tushirib yoki o‘zgartirib yozilishi natijasida asar muallif tahriridan uzoqlasha borgan. Bu hol qo‘lyozmalar qancha ko‘chirilsa, shuncha ortib borgan[1]. Bu davrda yaratilgan yuzlab qo‘lyozmalarda aks etgan xatoliklar, muallif matnini buzish hollari, saktaliklar havaskor yoki xattotlik kasbini egallash yo‘lidagi ilk mashqlar natijasida ham ro‘y berganligini nazardan qochirmasligimiz kerak. So‘zsiz, matnshunoslikda kotiblar tomonidan asliyatdagi so‘zlarni bilib-bilmay o‘zgartirilishi nuqson hisoblanadi. Ayrim adabiyotshunoslar, jumladan, A.Rustamovning fikricha, muallif davrida ko‘chirilgan qo‘lyozmalar matnidagi o‘zgarishlarni kotib qilganmi, muallifmi, aniqlash juda qiyin. Olim shunday misolga e’tiborni qaratadi: “Navoiyning “Hayrat ul-abror” asarining hamd bobida shunday baytlar bor: