O‘zbek tili va adabiyoti universiteti o‘zbek adabiyotini o‘qitish metodikasikafedrasi

 
 
III.
YANGI MAVZUNI MUSTAHKAMLASH 
I. O‘quvchilar 6x6x6 metodi asosida 6 guruhga bo‘linishadi . 
1-guruh : Xamsachilik an’anasi haqida gapiradi . 
2-guruh : A.Navoiyning “Hayrat ul-abror” dostoni haqida so‘zlaydi
3-guruh :“Farhod va Shirin” dostoni haqida so‘zlaydi . 
4-guruh : “Layli va Majnun” dostoni haqida so‘zlaydi . 
5-guruh : “Sab’ai sayyor” dostoni haqida so‘zlaydi . 
6-guruh : “Saddi Iskandariy” dostoni haqida so‘zlaydi . 
 
Har bir guruhdan hamma o‘quvchi qatnashishi shart .
Masalan : 1-guruhdan 1 o‘quvchi “Xamsa” chilik an’anasini Ozarbayjonlik ulug‘ 
shoir Nizomiy Ganjaviy boshlab bergan .
2-o‘quvchi : U 28 yil mobaynida yaratgan dostonlarini jamlab “Panj
Ganj” ya’ni “ Besh xazina” deb nomlaydi . U avvaldan niyat qilib besh
doston yozmaydi . Sh tariqa “Xamsa” chilik an’anasi paydo bo‘ladi .

---

59 
3 - o‘quvchi : Nizomiy Ganjaviydan keyin Xusrav Dehlaviy o‘zining besh
dostondan iborat “Xamsa” sini yaratdi .
4 - o‘quvchi : Shunga ko‘ra har bir asar “Xamsa” deb atalmog‘i uchun :
1) Besh dostondan tashkil topmog‘i ;
2) 1 - doston , alabatta pand - nasihat ta’limiy - axloqiy bo‘lmog‘i
3)2 - doston Xusrav va Shirin munosabatlariga bag‘ishlanmog‘i
4) 3 - doston Layli va Majnun muhabbatini mavzu qilib o‘lmog‘i
5) 4 - doston shoh Bahrom va 5 - doston Iskandar haqida yozilmog‘i shart edi 
.
5 - o‘quvchi ;
Emas oson bu maydon ichra turmoq
Nizomiy panjasiga panja urmoq
Kerak sher oldida ham shu jangi
Agar sher o‘lmasa bora palangi
deb Nizomiydek nazm ichra maydonda turmoq Navoiyga oson emas edi . 
Lekin u “Xamsa” yaratish bo‘yicha undan o‘zib ketdi .
2 - guruh
Alisher Navoiyning “Hayrat ul – abror” dostoni haqida gapiradi .
1- o‘quvchi : Xamsaning 1 dostoni “Hayrat ul – abror” ( Yaxshi kishilarning
hayratlanishi nomi bilan mashhur ) .
2 - o‘quvchi : U falsafiy - axloqiy , ta’limiy asar . Aruzning sari bahrida
yozilgan .
3 - o‘quvchi : Uning hajmi 3988 baytni o‘z ichiga olgan , 63 bob bo‘lib , 21
bobi muqaddima , 20 bobi maqolot , 20 bobi hikoyat , 2 bobi xotimadan
iboart .
3 - guruh ;
“Farhod va Shirin” dostoni haqida ma’lumot beradi .

---

60 
1 - o‘quvchi : Farhod va Shirin “Xamsa”ning 2 - dostoni bo‘lib , ishqiy
sarguzasht dostondir .
2 - o‘quvchi ; Hajmi 5782 bayt
4 - guruh
“Layli va Majnun” 
1 - o‘quvchi : Navoiy bu dostonni “Xamsa” ning uchunchisi etib belgiladi .
2- o‘quvchi : Navoiyning bu asarida , ayniqsa , ruhiyat tasviriga alohida e’tibor
berilgan .
5 - guruh
“Sab’ai sayyor” 
1 - o‘quvchi : “Sab’ai sayyor” ishqiy - sarguzasht qissa bo‘lib , yetti iqlim
shahanshohi Bahrom taqdiri mavzusini yoritadi .
2 - o‘quvchi : Uning sevgilisi Dilorom o‘zining mustaqil fikriga ega to‘g‘riso‘z
qiz va hokazo .... 
6 - guruh
“Saddi Iskandariy” 
1- o‘quvchi : “Xamsa” ning yakunlovchi dostoni Iskandarga bag‘ishlangan .
2- o‘quvchi : “Saddi Iskandariy” dostoni Navoiy “Xamsa” sidagi hajm jihatidan 
eng katta asardir .
3- reja bo‘yicha har bir guruh o‘quvchilari “Xamsa” dostonidagi o‘zlariga yoqqan 
qahramon haqida gapirishadi .
Masalan : Menga “Farhod va Shirin” dostonidagi Farhod timsoli juda yoqdi 
. Uning bilimliligi , boshlagan ishini oxiriga yetkazishi , ishqda vafodorligi menga 
yoqdi .......