O’zbek tili o’zbekiston respublikasi davlat arxitektura va qurilish qo’mitasi toshkent arxitektura – qurilish instituti

1.Sodda so’zlar. Sodda so’zlar 2 xil bo’ladi: tub so’z, yasama so’z. Tarkibida so’z yasovchi qo’shimcha bo’lmagan sodda so’zlar tub so’z deyiladi: kitoblar, ko’proq, pishdi, yaxshiroq. So’z yasovchi qo’shimcha qo’shilishi bilan yasalgan sodda so’zlaryasama so’z deyiladi: uzumzor, ishchi, oqla. Yasama so’z o’zak va yasovchidan iborat bo’ladi: bil+im, ish+chi.

2.Qo’shma so’zlar: xontaxta, tomorqa, asalari, kamgap, sotib olmoq.

3.Qisqartma so’zlar : BMT, O’zMU, Sanqurbank, pedkengash.

4.Juft so’zlar: sabzi – piyoz, katta – kichik, o’ynab – kulib, keldi – ketdi.

5.Takroriy so’zlar:yashik – yashik, qator – qator, o’ynab – o’ynab.

Ma’no jihatidan bir–biriga mos kelib, jamlik, umumiylik ma’nosini bildirgan so’zjuft so’zdeyiladi. Juft so’zning har ikki qismi ham yakka holda mustaqil ma’no bildirishi mumkin yoki ikkinchi qismi yakka qo’llanmaydigan so’z bo’lishi mumkin yoxud har ikkala qismi ham ma’no ifodalamasligi mumkin: qozon – tovoq, arpa – bug’doy, kiyim – kechak, yosh – yalang, apil – tapil.

Juft so’zlar qismlari ma’no jihatdan bir necha xil bo’ladi: