O‘zbek qissalari poetikasi

BAHOLASHNI 5 BAHOLIK SHKALADAN 100 BALLIK SHKALAGA O‘TKAZISH JADVALI

5 baholik shkala	100 ballik shkala			5 baholik shkala	100 ballik shkala		5 baholik shkala	100 ballik shkala
5,00 — 4,96	100		4,30 — 4,26		86		3,60 — 3,56	72
4,95 — 4,91	99		4,25 — 4,21		85		3,55 — 3,51	71
4,90 — 4,86	98		4,20 — 4,16		84		3,50 — 3,46	70
4,85 — 4,81	97		4,15 — 4,11		83		3,45 — 3,41	69
4,80 — 4,76	96		4,10 — 4,06		82		3,40 — 3,36	68
4,75 — 4,71	95		4,05 — 4,01		81		3,35 — 3,31	67
4,70 — 4,66	94		4,00 — 3,96		80		3,30 — 3,26	66
4,65 — 4,61	93		3,95 — 3,91		79		3,25 — 3,21	65
4,60 — 4,56	92		3,90 — 3,86		78		3,20 — 3,16	64
4,55 — 4,51	91		3,85 — 3,81		77		3,15 — 3,11	63
4,50 — 4,46	90		3,80 — 3,76		76		3,10 — 3,06	62
4,45 — 4,41	89		3,75 — 3,71		75		3,05 — 3,01	61
4,40 — 4,36	88		3,70 — 3,66		74		3,00	60
4,35 — 4,31	87		3,65 — 3,61		73		3,0 dan kam	60 dan kam

AMALIY MASHG’ULOTLAR
(mavzu va rejalari)

Amaliy mashg’ulotlarda talabalar o‘zbek qissachiligiga doir ma’lumotlar bilan tanishadilar, adabiy asarni nazariy jihatdan tahlil va talqin qiladilar, to‘plagan bilimlarini dars vaqtida munozara yoki ma’ruza ko‘rinishida himoya qiladi. Amaliy mashg’ulotlarda badiiy asarni lingvopoetik tahlil qilish malakasini hosil qildiruvchi, fanning mohiyatini anglatuvchi va mavzular orasidagi bog’liqlikni ifodalovchi tahlil prinsiplari tanlanadi. Talabalar “Qissalar poetikasi” fanining o‘ziga xos nazariy xususiyatlarini, badiiy asar shakli va mazmuniga doir ilmiy masalalarni o‘rganadilar.

Amaliy mashg’ulotlarni tashkil etish bo‘yicha kafedra professor-o‘qituvchilari tomonidan ishlab chiqilgan ko‘rsatma va tavsiyalar asosida ma’ruza mashg’ulotlarida olgan bilim va ko‘nikmalarni amalda badiiy asar tahlili bilan mustahkamlaydilar.
Bunga jamoa bo‘lib mashq qilish va mustaqil ishlash yo‘li bilan erishiladi. Mustaqil ishlashda darsliklar, o‘quv qo‘llanmalari, uslubiy qo‘llanmalar, tarqatma material va ko‘rgazmali ashyolarning ahamiyati katta.

1-MAVZU: QADIMGI QISSALAR. XALQ KITOBLARI

Reja:
1. Qissa janrining tarixiy ildizlari va Nosiruddin Burhonuddin o‘g’li Rabg’uziyning “Qissai Rabg’uziy” asari.
2. “Qissai Ibrohim Adham”, “Qissai Sayid Nasimiy”, “Qissai Mashrab” asarlarining yaratilish tarixi va o‘rganilish darajasi.
3. Xalq kitoblari nomini olgan asarlarda janr belgilari.
4. Qadimgi qissalarning badiiy-biografik jihatdan o‘zaro aloqadorligi.
5. Xalq kitoblari syujeti tasvirida keltirilgan o‘xshash lavhalarning ahamiyati.


Qo‘llaniladigan ta’lim texnologiyalari: dialogik yondoshuv, muammoli ta’lim, shaxsga yo‘naltirilgan ta’lim.


Tayanch iboralar: Qadimiy qissalar. Xalq kitoblari, badiiy-biografik qissa, janr, syujet chizig’i, qistirma lavha.


Adabiyotlar:
1. O‘zbek adabiyoti tarixi (XVI asrdan XVIII asrning 70- yillarigacha). Besh tomlik. 3-tom. - T .: Fan, 1978. - B.152.
2. Karimov N va boshqalar. XX asr o‘zbek adabiyoti tarixi. - T.: O‘qituvchi, 1999.
2. Jirmunskiy V.M., Zarifov X.T. Uzbekskiy narodnыy geroicheskiy epos. – M.: OGIZ, 1947. – S. 279-282.
3. Mirzayev T. Xalq baxshilarining epik repertuari. – T.: Fan, 1979. – B.14.
4. Fozilov E.I. Nosiruddin Rabg’uziy va uning “Qissasi Rabg’uziy” asari. “Qissasi Rabg’uziy”. - T.: Yozuvchi, 1990.
5. Abrorov A. O‘zbek povesti. - T.: Fan, 1973. - B.89.
6. Yuldosheva S. Badiiy-biografik qissalar poetikasi (“Qissai Ibrohim Adham”, “Qissai Sayid Nasimiy”, “Qissai Mashrab”asarlari asosida): Filol. fanlari nomzodi ... diss. – Samarqand: 2012.
7. Xolmurodov A. Qissa poetikasi. –T.: Fan, 2006.
8. Abu Muslim jangnomasi. Nashrga tayyorlovchi Bahodir Sarimsoqov. - T.: Yozuvchi nashryoti, 1992. - B.7-8.
9. Hotamov N., Sarimsoqov B. Adabiyotshunoslik termin-larining ruscha-o‘zbekcha izohli lug’ati. - T.: O‘qituvchi, 1983. – B.169.


2-MAVZU: AN’ANAVIY QISSACHILIKDAN REALISTIK QISSACHILIKKA O‘TISHNING OBYEKTIV VA SUBYEKTIV SABABLARI
Reja:
1. Folklor an’analarining yozma adabiyotga ta’siri.
2. O‘zbek realistik qissalarining ilk namunalari.
3. M.Shermuhammedovning “Befarzand Ochildiboy” qissasi.
4. Cho‘lponning “Do‘xtir Muhammadyor”, S.Ayniyning “Odina” asarlari – realistik qissachilik nishonalari sifatida.
5. Qissa genezisi va hozirgi o‘zbek qissachiligi.
6. Janr atamasi ustidagi bahslar.


Qo‘llaniladigan ta’lim texnologiyalari: dialogik yondoshuv, muammoli ta’lim, aqliy hujum, keys-stadi, pinbord, paradokslar.


Tayanch iboralar: folklor, povest atamasi, qissa janri, tarixiy qissa, realistik qissa, genezis, qissachilikning shaklalanishi.


Adabiyotlar:
1. Karimov N., Mamajonov S., Nazarov B., Normatov U., Sharafiddinov O. XX asr o‘zbek adabiyoti tarixi. - T.: O‘qituvchi, 1999.
2. Normatov U. Hozirgi qissalar poetikasiga doir // Nasrimiz ufqlari. - T.: Adabiyot va san’at nashriyoti, 1974. -B.45-64.
2. N.Karimov. Tarix va adabiy jarayon. Qarang: Mustaqillik davri adabiyoti. Adabiy-tanqidiy maqolalar, badialar.- Toshkent: “G’ofur G’ulom nomidagi nashriyot-matbaa ijodiy uyi. 2006-yil.
3. Abrorov A. O‘zbek povesti. T., 1978.
4. Rustamova M.Yu. Istiqlol davri o‘zbek qissalarining taraqqiyot tendensiyalari: Filol. fanlari nomzodi ... diss. - T., 2005.
5. Chernes L.V. Vvedeniye v literaturovedeniye. - M.: Vыsshaya shkola, 1976. -S.387.


3-MAVZU: 30-40–YILLAR O‘ZBEK QISSACHILIGI
Reja:
1. 4. Realistik qissalar syujetining mumtoz qissalar sayyor syujetlaridan farqi.
2. G’.G’ulomning «Netay» (1930), «Yodgor» (1936), «Shum bola» (1936-1938) qissalari tahlili.
2. G’ayratiyning “Oqim hukmi” (1932) qissasi tahlili.
3. A.Qodiriyning «Obid ketmon» (1934), S.Ayniyning «Eski maktab» (1935), «Sudxo‘rning o‘limi» (1937), H.Shamsning «Marmar lavha» (1938) qissalari.
4. A.Qahhorning «Qishloq hukm ostida» (1932), “Sinchalak” qissalari va adabiy tanqid.
Qo‘llaniladigan ta’lim texnologiyalari: dialogik yondoshuv, muammoli ta’lim, aqliy hujum, pinbord.
Tayanch iboralar: Qissachilik taraqqiyoti, adabiy-tanqidiy qarashlar. Janr taraqqiyotidagi uslubiy izlanishlar. Davr va shaxs talqini, ramziy-majoziy ifoda.


Adabiyotlar:
1. Nazarov B. Istiqlol samarasi. «Jadidchilik: islohot, yangilanish, mustaqillik va taraqqiyot uchun kurash». – T.: Universitet, 1999. - B. 4-5.
2. Xolmurodov A. Qissa poetikasi. –T.: Fan, 2006.
3. Q.Yo‘ldoshev. Yoniq so‘z. - Toshkent: “Yangi asr avlodi”, 2006- yil, 81-84; 136-137-betlar.
4.U.Normatov. Umidbaxsh tamoyillar. –Toshkent: “Ma’naviyat”, 2000-yil.
5. Qahhor A. Shijoat haqida. “Yoshlar bilan suhbat”. – T.: Yosh gvardiya, 1968. - 90-92-b.
Matn: G’afur G’ulom. Shum bola // G’.G’ulom. Mukammal asarlar to‘plami. O‘n ikki tomlik. 5-tom. – T.: Fan, 1986. - B.192.