O'zbek iston respublikasi oliy V a o'rta m a X s u s ta'lim vazirligi

sutli zoti, X olm ogor sutli zoti, O latov sutli zoti va boshqa bir qancha
qoram ol zotlari oziq —ovqat m anbai sifatida inson tom onidan k en g
foylaniladi. Inson hayot faoliyatida sut em izuvchilarning ayrim turlari
(ot, eshak, ho'kiz, it, fil) ish hayvonlari, sport va qo'riqchi hayvonlar
sifatida katta aham iyatga ega.
X onaki q o ’ylar y o w o y i Yevropa qo'yi — muflondan kelib chiqqan.
Xonakilashtirish natijasida qo'ylarning 150 ga yaqin zotlari yaratilgan.
Bu zotlam ing ichida Romanov qo'yi, merinos qo'ylaridan askaniya qo'yi,
qozoq mayin junli qo'ylari, hisor qyi, qorakl qo'ylari diqqatga sazovor.
U y c h o 'c h q a s i ham m a z o tla r in in g a jd od i y o w o y i c h o 'c h q a
hisoblanadi. O tlam ing ham 200 dan ortiq zotlari bor, bular qatoriga
Vladimir zoti, qorabayir, axaltekin, Orlov, rus yo'rg'asi, yovm ut, laqay
zotlari kiradi. Sut emizuvchilar vakillarining tuproq u n u m d orligini
oshirishda, o'simliklar urug'ini tarqatishda, zararkunanda hasharotlam i
yo'qotishda va sanitarlar sifatida ham aham iyati beqiyosdir.
O dam lam ing hisobicha, oxirgi 300 yil ichida 120 tur sut em izuvchi
hayvonlar yer yuzidan qirihb ketgan. Hayvonlarning kelajakda yana
yo'qolib ketish xavfi bo'lm asligi uchun 1966 —yilda jam oatchilikning
tashabbusi bilan Xalqaro "Qizil kitob" tashkil qilingan. Keyinchalik (1983 —
yilda) esa O'zbekiston "Qizil kitobi" chop etildi. O 'zbekistonning yangi
"Qizil kitobi" 2003 —yilda chop etilgan bo'lib, unga sut emizuvchilarning
24 ta turi kiritilgan. Ular ichida ko'k sug'ur, tyanshon qo'ng'ir ayig'i,
O'rta Osiyo qunduzi, Turkiston silovsini, qoraquloq, qor qoploni, Buxoro
bug'usi, jayron, morxo'r, y o w o y i qo'ylar diqqatga sazovordir.
Hayoti xavf ostida qolgan yoki soni kamayib borayotgan hayvonlarni