O'zbek iston respublikasi oliy V a o'rta m a X s u s ta'lim vazirligi

xususiyatiga ega bo'lishi bilan ko'p hujayralilarning alohida olingan
bitta hujayrasidan farq qiladi.
Bir hujayralilar sitoplazmasi ikki qavatdan iborat. Sitoplazmaning
tashqi tiniq qavati ektoplazma, ichki donador qavati endoplazma deb
ataladi. Hamma hujayra organoidlari ana shu endoplazmada joylashgan.
Bir hujayrali hayvonlar hamma tirik organizmlar kabi erkin harakatlanish,
ta'sirlanish, oziqlanish va ko'payish xususiyatiga ega. Bir hujayralilarga
40 m ingga yaqin tur kirib, ular sarkomastigoforalar, sporalilar,
infuzoriyalar va boshqa tiplarga bo'linadi.
Sarkomastigophoralar tipiga mansub hayvonlar soxta oyoqlar yoki
xivchinlar yordamida harakatlanadi. Ular dengizlarda va chuchuk suv
havzalarida, tuproqlarda hayot kechiradi. Shuningdek, ular orasida turli
hayvonlar va odam organizmida parazitlik qilib og'ir kasalliklami keltirib
chiqaradigan turlari ham bor. Bu tipga 18000 ga yaqin tur kiradi.
Saromastigopxoralar tipi sarkodalilar va xivchinlilar sinfiga bo'linadi.
2.1. S ark od alilar (S arcod in a) s in fi
A m yob a. 
Sarkodalilar sinfining tipik vakili bo'lgan 0,3 —0,5 mm
kattalikdagi oddiy amyoba (Amoeba proteus) kolm ak suvlarda yashaydi
(1—rasm). Uning tiniq sitoplazmasi qattiq qobiq bilan o ’ralmagan.
Shuning uchun tanasining shakli doim o'zgarib turadi. "Amyoba" so'zi
ham "o'zgaruvchan" degan ma'noni anglatadi. Amyobaning sitoplazmasi
ikki qavatdan iborat. Birmuncha rangsiz, tiniq, lekin quyuqroq tashqi
qavati ektoplazma, donador va suyuqroq ichki qavati endoplazma deyiladi.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Amyobaning sitoplazmasi doim harakatlanib turishi tufayli sitoplazma
sirtida turli shakldagi o'simtalar hosil bo'lib vayo'qoUb turadi. Bu o'simtalar