O'zbek iston respublikasi oliy V a o'rta m a X s u s ta'lim vazirligi

eritrositlarga kirib olib, bo'linib ko'paya boshlaydi va juda ko'p merozoitlar
hosil qilganidan so'ng eritrositlarni yemirib, qon zardobiga chiqadi.
Merozoitlar boshqa eritrositlarga kirib oladi va yana ko'payadi. Har doim
eritrositlar yorilib, uning ichidan parazitlar chiqqanida odamda bezgak xuruj
qiladi. Chivin kasal odamni chaqqanida parazitni qayta yuqtiradi. Uning
oshqozonida parazitlar jinsiy hujayralarga aylanadi. Urug'langan tuxum
hujayrasi (zigota) harakatchan bo'ladi. U oshqozon devoriga kirib olib,
jinssiz bo'lina boshlaydi va juda ko'p sporozoitlami hosil qiladi. Bu hujayralar
chivin oshqozon devoridan uning so'lak bezi yo'liga o'tadi. Chivin odamni
chaqqanida parazitlar yana odam qonidagi eritrositlarga o'tadi.
Sporalilar orasida foydali hasharotlarda va uy hayvonlarida parazitlik
qiluvchi turlari ham keng tarqalgan. Nozem a sporalisi (Nosema) tut
ipak qurtida va asalarilarida parazitlik qiladi. Kasallangan ipak qurtlarining
tanasi qorayadi. Shu sababli bu kasallik "qorason" yoki "pebrina" deb
ataladi. Pebrina yuqumli og'ir kasallik bo'lib, kasallangan qurtlar ko'plab
nobud bo'ladi. Shuning uchun kasallangan qurt topilgan so'kchaklardagi
hamma qurtlar kuydirib tashlanadi. Pebrina asalarilarida og'ir ich ketishni
paydo qiladi. Sporalilar tipiga mansub bo'lgan piroplazmidlar qoramollar,
otlar, itlar va boshqa sutem izuvchilar qonida parazitlik qilib, qon
kasalliklarini paydo qiladi. Piroplazmidlarni hayvonlarga qon so'ruvchi
kanalar yuqtiradi. Sut emizuvchilar va qushlarning muskulida g o ’sht
sporalilarining sporasi uchraydi. U yaxshi pishirilmagan go'sht orqali
odam va yirtqich hayvonlar ichagiga o'tadi.
O lim lard a n K .M a r sin o v sk iy , E .N .P a v lo v sk iy , N .I.X o d u k in ,