O‘zbek filologiyasi fakulteti o‘zbek tilshunosligi kafedrasi o‘zbek dialektologiyasi

3. O‘zbek adabiy tiliga berilgan to‘liq ta'rifni aniqlang:
A. O‘zbek adabiy tili asrlar davomida bir qolipga tushgan, silliqlashgan tildir.
B. O‘zbek adabiy tili milliy tilning yuqori bosqichi bo‘lib, so‘z san'atkorlari tomonidan sayqal berilgan, bir qolipga solingan tildir.
C. O‘zbek adabiy tili leksik jihatdan barqaror, fonetik va morfologik jihatdan bir qolipga solingan milliy tilning yuqori bosqichidir.
D. O‘zbek adabiy tili leksik jihatdan nisbatan barqaror, me'yorlashgan tildir.
E. O‘zbek adabiy tili leksik jihatdan nisbatan barqaror, fonetik va grammatik jihatdan bir qolipga solingan, so‘z ustalari tomonidan silliqlangan tildir.
4. Dialekt deb:

1. 
   Bir-biriga teng bo‘lgan shevalar yig‘indisiga aytiladi.
   
2. 
   Bir-biriga yaqin bo‘lgan shevalarni bildiradi.
   
3. 
   Leksik, fonetik va morfologik xususiyatlari yaqin bo‘lgan shevalarni birlashtiradi.
   
4. 
   Dialektlar asosida shevalar paydo bo‘ladi.
   
5. 
   Leksik, fonetik va morfologik jihatdan yaqin bo‘lgan hamda o‘zbek tilining nisbatan kattaroq territoriyasiga oid qismiga aytiladi.
   

5. Lahjaning ta'rifini aniqlang.

1. 
   Bir-biriga yaqin bo‘lgan shevalar jamidir.
   
2. 
   Bir-biriga yaqin bo‘lgan dialektlar jamidir.
   
3. 
   Etnik jihatdan bir-biriga yaqin bo‘lgan dialektlarni birlashtiradi.
   
4. 
   Lahja - bu aslida til, sheva ma'nolarini anglatadi.
   
5. 
   Dialektlarning yuzaga kelishiga asos bo‘ladi.
   

6. O‘zbek lahjalari to‘g‘ri ko‘rsatilgan qatorni toping.

1. 
   O‘g‘uz, qipchoq, Jizzax.
   
2. 
   O‘g‘uz, qirg‘iz, Qoraqalpoq.
   
3. 
   O‘g‘uz, qipchoq, qarluq.
   
4. 
   O‘g‘uz, nayman, qarluq.
   
5. 
   O‘g‘uz, barlos, qipchoq.
   

7. O‘zbek shevalarining rang-barangligini quyidagi omillardan qaysi biri ta'minlagan?
A. O‘zbeklarning etnik xususiyatlari, o‘zbek tiliga turkiy va turkiy bo‘lmagan tillarning ta'siri.
B. O‘zbeklarning turmush tarzi, o‘zbek tiliga turkiy va turkiy bo‘lmagan tillarning ta'siri.
C. O‘zbeklarning etnik xususiyatlari va o‘zbek tiliga tojik tilining ta'siri.
D. O‘zbek tiliga turkiy tillarning ta'siri.
E. O‘zbek tiliga turkiy va turkiy bo‘lmagan tillarning ta'siri.