O‘zbek filologiyasi fakulteti o‘zbek tilshunosligi kafedrasi o‘zbek dialektologiyasi

Tаkrоrlаsh uchun sаvоllаr:
1. Shevаlаr qаndаy tаmоyillаr аsоsidа tаsnif qilinаdi?
2. O‘zbek shevаlаri kimlаr tаmоnidаn tаsnif qilingаn vа ulаrdаgi fаrqlаr nimаlаrdаn ibоrаt?
3.Qаysi o‘zbek diаlektоlоglаrini bilаsiz vа ulаr qаndаy tаdqiqоt ishi оlib bоrishgаn?
4.Professor Zarubin tasnifi haqida nimalarni bilasiz ?
5.K. K. Yudaxin o‘zbek shevalarini qay tarzda tasnif qilgan ?
6. Y. D. Polivanov o‘zbek shevalarini nimaga asoslanib tasnif qilgan ?
7. V V Reshetov tasnifining mukammallik tomonlari haqida fikrlang.
8.Hozirgi kunda shevaning eng dolzarb o‘rganilmagan tomonlari haqida to‘xtaling.
9.Shevashunoslikka oid qanday yangi ko‘rinishlar yuzaga kelmoqda?
10.Qaysi o‘zbek dialektologlarini bilasiz va ular qanday tadqiqot ishi olib borishgan?
Glossariylar:
Shevаlаrni tаsnif qilish [classification of dialect] – shevаlаrdаgi o‘хshаsh vа nоo‘хshаsh хususiyatlаrni hisоbgа оlib, ulаrning guruhlаrini belgilаsh.
Metisаtsiya [metisation] – qаrdоsh tillаr vа shevаlаr chаtishuvi.
Gibridizаtsiya [hubridization] – qаrdоsh bo‘lmаgаn til vа shevаlаrning аrаlаshib ketishi.
TEST SAVOLLARI
1. Prof. I.I. Zarubinning shevalar klassifikatsiyasi qaysi javobda to’g’ri berilgan?
a)Toshkent, Farg’ona, Qipchoq, Xiva, O’g’uz va shimoliy o’zbek shevalari.
b) Xiva, Farg’ona, Toshkent, Samarqand-Buxora.
d) eronlashgan va eronlashmagan shevalar.
s) qipchoq, o’g’uz, qarluq-chigil-uyg’ur dialekti
e) o’zbek-qipchoq, turk-barlos, Xiva-Urganch lahjasi.
2. Prof. K. K. Yudaxinning shevalar klassifikatsiyasi qaysi javobda to’g’ri berilgan?
a)Toshkent, Farg’ona, Qipchoq, Xiva, O’g’uz va shimoliy o’zbek shevalari.
b) Xiva, Farg’ona, Toshkent, Samarqand-Buxora.
d) eronlashgan va eronlashmagan shevalar.
s) qipchoq, o’g’uz, qarluq-chigil-uyg’ur dialekti
e) o’zbek-qipchoq, turk-barlos, Xiva-Urganch lahjasi.
3. Prof. Ye. D. Polivanovning shevalar klassifikatsiyasi qaysi javobda to’g’ri berilgan?
a)Toshkent, Farg’ona, Qipchoq, Xiva, O’g’uz va shimoliy o’zbek shevalari.
b) Xiva, Farg’ona, Toshkent, Samarqand-Buxora.
d) eronlashgan va eronlashmagan shevalar.
s) qipchoq, o’g’uz, qarluq-chigil-uyg’ur dialekti
e) o’zbek-qipchoq, turk-barlos, Xiva-Urganch lahjasi.