O`zbek filologiyasi fakul’teti o`zbek filologiyasi kafedrasi IV kurs kunduzgi bo`lim bitiruvchisi feruz rajabovning

3-bob.Fojiaviylik va salbiy obrazlar tizimi

3.1.Chingizxon va mo’g’ul no’yonlari obrazi
Chingizxon va mo’g’ul no’yonlari haqida gapirar ekanmiz, bu asda yozuvchi xuddi o’sha davrda yashab o’z ko’zi bilan ko’rib ,o’zi ishtirok etgaarnday go’yo.Tarixdan ma’lumki hamma podshohlar ham yurish qilgan,lekin chingizxonday bo’lmagan.CHingizxon o’ta vahshiy makkora va ayyor ,qonga o’ch hukmdor bo’lgan,CHingizxon bosib olgan yerlarini olovda yoqib,shavqatsizlarcha odamlarni qiynagan,bosib olgan yerlarni vayronaga aylantirgan.CHingizxonni boyo’g’liga o’xshatish mumkin,chunki boyo’g’li ham vayronani yoqtiradi,vayronada yashaydi.CHingizxoning yovuzligi ,insonlarga yetkazgan zarari hech qanday hukmdorda uchramasa kerak.Qadimda CHinguzxonni ,,Ulug’ xon’’,,Ulug’qon’’ deb atashgan,Buning sababi u qonli yurishlar qilgan.CHingizxon tarixda ,,buyuk bosqinchi’’,,qonxo’r sifatida nom qoldirgan.CHingizxon bu olamdagi jamiki yomon fazilatlar ,illatlar,vahshiyliklarni uchratish mumkin.Bu bosqinchida mehr-shavqat degan tuyg’ular bo’lmagan.Chingizxonbutun dunyoni iarzaga slogan bosqinchi.Boshqa bir podsholar bosib olganhududlarida biror bir obida ,saroy,istehkom qurdirganlar.CHingizxon esa bunday qilmagan.U bosib olgan hududda istehkom qurish naryog’da tursin,hatto bir kulba ham qo’ymagan.Hamma joylarni vayronaga aylantirib,kulini ko’kka sovurgan,odamlarini esa ayovsiz qirgan.CHingizxon bosib olgan hududda birorta ham tirik jon qolmagan.CHingizxon har bir dushmanining kallasini mixga osib qo’ygan.Chingizxon hech kimdan qo’rqmagan,hech kimga bo’ysunmagan,bo’ysunishni xoxlamagan ham.Uning yovuzligi ,inson qiyofasidagi maxluq ekanini shundan ham bilsak bo’ladi.Chingizxon o’zini o’lim tangrisi deb atagan.CHingizxonga ranglar ichida eng chiroyli rang (xunning) qonning rangi bo’lgan.CHingizxon dushmanlarini birdan o’ldirmasdan azoblab ,o’lmasdan olovda yoqsa ,so’ng kulini olib hidlasa,ya’ni kishini ikki marta o’ldirsa ,o’ldirganda ham qiynab-qiynab o’ldirsa bu unga rohat bag’ishlagan.Chingizxon odamlarning shodligini ,xursandligini ko’rishni xoxlamasdi.Aksincha u azoblangan ,qiynalayotgan odamlarni ko’rishni xoxlardi.Barcha yovuzliklar ,hayvonga xos bo’lgan barcha odatlar unga xos bo’lgan.Chingizxon yirtqich hayvon misoli edi.Unda adolat ,insof,mehr-oqibat kabi insoniy tuyg’ular hech ham bo’lmagan. Yozuvchi bu noyob,bebaho asarda Chingizxonni shunday bir mahorat bilan bilan tasvirlaganki ,kitobni o’qigan kitobxon unga nafrati oshib ,g’azabi qo’ziydi’Maqsud Shayxzoda asardagi bir misrasida ham Chingizxonning qanday hukmdor ekanligini tasvirlab bergan.Buni Chingizxonning Xorazm shohiga yuborgan elchisidan ham bilib olsak bo’ladi.

Xudoychi:

,,Chingizxondan kelmish elchi’’!

Xorazmshoh: