O‘zbek adabiyoti tarixi (Eng qadimgi davrlardan XV asrning hirinchi yarmigacha)

olturub erdilarkim, alaming orasida muholif rost kelmas erdi. Nazm:
Aroda chang edi egriyu hardam,
Ani ham egri deb ururlar erdi.
Hamsuhbatlaming ahvolini shoir tasvirlashda davom etib, bir-birlari bilan g‘oyat qalin, fikrda yakdil ekanliklaridan quyidagicha manzara hosil qiladi. Yakdillikning sababi shu ediki, hammalari ichkilik bilan mashg‘ul, kayflari chog‘ edi:
Shira shakartek biri birlan qarin*, (*qarin~yaqin, qalin do ‘st)
Hamsabaqu hamnafasu hamnishin.
Zavqu tomosha bilan majlis qurub,
Ichkuga mashg‘ul edilar o‘lturub.
Y usuf Amiriyning mazkur ta’rifida xalqona yumor va hayotiy kuzatish bor: ichkilik kayfu safosidan davradoshlar bir-birlari bilan juda apoq-chapoq bo‘lib ketgan, gaplari bir joydan chiqadi va h. Bu toifaning mazkur vaziyatda bir-birlariga me'hribonligi ma’lum - bu vaqtinehalik, manfaat va g'ayritabiiy vositalar ta’sirida yuz bergan ko‘ngilxushlikdan boshqa narsa emas. Shu bois ham Yusuf Amiriy ulaming ustidan kulayotganday bo‘ladi. Mana, shoirning bu davra haqi- dagi k^zatuvle^ri: “O‘zum birla dedim: “Bu jamoatg‘akim fay*z alardin xorijdur, agar и ‘zumni doxil qilsam taryoq tutqaylar, yovuqroq bordim ersa“ Haqiqatan, u o‘ylaganday bo‘ldi. Quyidagi bayt buni tasdiqlaydi: (*fayz — baraka, mo ‘llik; lutf-karam, in ’om-ehson; quvonch; * xorij - tashqari)
“0‘tru kelib barcha ayoq tuttilar,
Bosh qo‘yub barcha quloq tuttilar.
Qahramon, ya’ni shoir chog'ir bazmi ishtirokchilariga uzrini ayta- di. Ammo ichkilikka mashg‘ul bo‘lgan davra uzrxohlikni qabul qilish o‘miga, unga ma’jun keltirdi lar:
“Lzru qilib darxost* qildimkim: ”Meni maof tutung, muddati bo‘ldiki, chog'irin qo‘yubturmen“. Borib bir kesak majun* keliurdilar.
Oldim, tashladim, bir dam o‘ltarub bularni sinchiladim ersa, nazm:
Ba’zi shukufta* xotiru xushvaqt gul bikin,