O‘zbek adabiyoti tarixi (Eng qadimgi davrlardan XV asrning hirinchi yarmigacha)

Ki, e! og‘zida tushtum Bang elindin.
Menga bu Bang doim til tegurur,
O‘lubturmen maholu nang elindin.
Bolg‘a kayfiyat malum bo‘ldi, shirinkorlig‘ bilan orag‘a kirib, alami bir-biridin ayirdi. Chog‘ir xush bo‘lib, duo qildikim: “Ey Bol, Tangri senga uchmoq ro‘zi qilsun va humi bequsur uchmoqkim, meni bu xamri ilkidin qutqarding”. Chun so‘z bu yerga yetti, barchalari suhbat bisotin buzub, har tarafg‘a silotin qurub tarqaldilar. Nazm:
Ul yori parvin bikin jam erdilar bir go‘shada,
Oxir naboat ul naqshtek bir-bir parishon bo‘ldilar“.
Ilohye majmui zalolat* parishonlig‘idin va jaholat vayroinlig‘idin asrag'aysen. Omin yo Rab ul-olamin!
(*saxt — qattiq, mustahkam; * oxsumluk — mast, badmast; pushay- rnonlik, kek saqlash; hamla; quultum. * ri ’oyat — hurmatlamoq; e ’tiborga nlmoq; * sarih — ochiq, aniq, ravshan, oydin; * infiol —xijolat, uyalish;
* dandonzaliq - og'ir so z aytmoq, so ‘zni ochiq so ‘zlamaslik; * zanax - behuda gaplar gapirmoq, laqillamoq; maj. lofurmoq;
* jur 'adon --nuiy ichiladigan qadahchanihg g ‘Hog (qini); yondy olib yuriladigan suv idish; * lavand - bo ‘sh, alqov, bekorchi; bevosh kishi, *sgrmoyc - manba, asos; ^спсп. - у alqov, tanbal; *piroya — bezak, ziynat, *chustu cholok~сПс;;с^п, ildam; *коЫ1 - sust, yalqov, tanbal; *ta ’riz - kinoya bilan so ‘zlash; etiroz bildirish; *tashni ' - ma- lomat qilish, ayblash; *xurush — qichqi.rish, hayqirish. faryod chekish; *sarvaq I - у о ‘qlov, yo ‘qlab kelish\ * mazammat - yomonlik, yomonlash, tuba-nllka xo'rlash; *mazaUat — xo'rlik, xorlik, paksdik', *mash’uf— с^-сп ozar darajada sevgan, berigan; *mutafakkir —fikrlovchi, fikrga cho ‘mguvchi, uzoq о ‘ylovchi; *zalolat - adashish, gumrohlik)
Munozaraning xulosasi. Xullas, mazkur munozara Bang bilan Chog‘iming behuda bahslari natijasida bir-birining illatlarini fosh qilish- dan iborat. Munozara mazmunidan ko‘rinib turibdiki, Yusuf Amiriy bu asarida ramziy obrazlar orqali faqat ichkilikni va giyohvandlikni qo- ralab qolmaydi, balki buning ostida katta ijtimoiy ma’no ham bor. Bang ham, Chog‘ir ham insoniyatning illatigina emas, davrning ham illati eka- ni asaming tag zaminida yotadi.
Asarda Hofiz Sheroziy, Xisrav Dehlaviy, Ubayd Zokoniy kabi ulug‘ shoirlarning asarlaridan keltirilgan baytlarning mazmun-mohiyatini Yu­suf Amiriy o‘z asari voqealariga bog'lar ekan, u Sharq adabiyotining katta bilimdoni sifatida ham taassurot qoldiradi.
Savol va topsh(r(hCgr

1.