Овқат ҳазм қилиш аъзолари тизими анатомо-физиологик хусусиятлари ва касалликларида ҳамшира парвариши

1- Мавзу: Овқат ҳазм қилиш аъзолари касалликларида (гастрит, яра касаллиги, паразитар касалликлар) беморларни парваришлаш.


Дарс режаси:

1. 
   Ўткир ва сурункали гастритлар, белгилари, парваришлаш.
   
2. 
   Ошқозон ва ўн икки бармоқ ичак яра касаллигининг сабаблари, белгилари.
   
3. 
   Яра касаллигининг асоратлари ва уларда тиббий ёрдам кўрсатиш.
   
4. 
   Паразит касаликлар, сабаблари, белгилари.парваришлаш.
   

Гастритлар.
Гастритлар ўткир ва сурункали бўлади.
Ўткир гастрит меъда шиллиқ қаватининг ўткир яллиғланиши бўлиб, сифатсиз овқат ейиш,зираворлар, алкоголли ичимликлар, ўта иссиқ ёки ўта совуқ овқатлар, дори препаратларини тартибсиз истеъмол қилиш, хаддан ташқари тўйиб овқатланиш натижасида келиб чиқади.
Клиникаси.Ошқозон соҳасида кучли оғриқ, оғизнинг бемаза бўлиши, кекириш вақтида палағда тухумни ҳиди келиши, жиғилдон қайнаши, иштаҳа пасайиши, кўнгил айнаш,қайт қилиш, ич кетиши, субфебрил иситма, юрак ўйнаши безовта қилади.Тил устки қисмини оқ караш қоплаган. Пальпацияда ошқозон соҳасида оғриқни сезилади. Ташҳис қўйишда қусуқ массаси, қон, ахлат, меъда суюқлиги тахлили ёрдам беради.
Давоси ва парвариши. 1-ёрдам мақсадида меъда ювилади, 2 ҳил усул билан зондли ва зондсиз, зондли усулда йўғон зонд билан ювилади. Зондсиз усулда беморга қайнатиб илитилган кучсиз калий перманганатли сув ичирилади ва қайт қилдирилади, очлик буюрилади, 1кундан кейин парҳез таом тавсия этилади. Дорилардан 5%ли глюкоза, 0,9%ли натрий хлор эритмаси, дисоль, трисоль каби дорилар томчилаб қуйилади. Оғриқ қолдириш учун ношпа, платифиллин қилинади.


Сурункали гастрит.
Сурункали гастрит меъда шиллиқ қаватининг сурункали яллиғланишидир.
Сабаби тартибсиз пала-партиш овқатланиш, спиртли ичимликлар, дорилар ичиш, чекиш, аччиқ, шўр маҳсулотлар, зираворларни нормадан ортиқ исътемол қилиш.
Клиникаси. Ошқозон соҳасида оғриқ, иштаҳа пасайиши, оғизда ёқимсиз маза, аччиқ суюқлик билан кекериш, жиғилдон қайнаши, қусиш безовта қилади.
Ташҳис қўйишда меъда шираси текширилади, уни ажралишига қараб, сурункали гастритнинг 4 ҳил тури фарқланади.
1. Анацид- ошқозон шираси йўқ.
2. Гипоацид- ошқозон шираси кам.
3. Нормацид-ошқозон шираси нормада.
4. Гиперацид-ошқозон шираси кўп.