Овқат ҳазм қилиш аъзолари тизими анатомо-физиологик хусусиятлари ва касалликларида ҳамшира парвариши

ОВҚАТ ҲАЗМ ҚИЛИШ АЪЗОЛАРИ ТИЗИМИ АНАТОМО-ФИЗИОЛОГИК ХУСУСИЯТЛАРИ ВА КАСАЛЛИКЛАРИДА ҲАМШИРА ПАРВАРИШИ.


Овқат ҳазм аъзолари оғиз бўшлиғидан бошланади. Унда овқат юқориги ва пастки жағлар уяларида жойлашган тишлар билан чайналиб, майдаланади ва сўлак ферментлари таъсирида дастлабки кимёвий ишловдан ўтади. Овқатни халқум билан қизилўнгачга итарадиган мускуллар қисқариб, қизилўнгач тўлқинсимон қисқарганда меъдага, яни ошқозонга қараб суриб боради. Меъда сиғими 2-3 литр атрофида бўлади. Унинг шиллиқ пардасида меъда шираси ишлаб чиқарадиган 14 млн га яқин безлар бўлади. Бу безлар ошқозон ширасини ишлаб чиқаради, ошқозон шираси таркиби пепсин, хлорид кислота дан иборат бўлиб ошқозон шираси инсон исътемол қилган овқат таркибидаги оқсилларни парчалаш ва ҳазм қилишда қатнашади. Ошқозондаги овқат массасаи ўн икки бармоқ ичакка ўтади, ўн икки бармоқли ичакка ошқозон ости бези фернментлари қуйилади ва улар углеводларни парчаланиб сўрилишида қатнашади. Шунингдек ўн икки бармоқли ичакка жигардаги ўт халтачасидан ўт йўллари орқали ўт суюқлиги қуйилади ва у ёғларни парчаланиши ва сўрилишида иштирок этади. Ўн икки бармоқли ичакдан овқат массаси ингичка ичакка ўтади, ингичка ичакда парчаланган оқсил, ёғ ва углеводлар ворсиркалардан қонга сўрилади. Қолган овқат массаси йўғон ичакка ўтади, йўғон ичакда сув сўрилади, қолган масса сигмасимон ва тўғри ичак орқали ташқарига чиқарилади.
Жигар – қорин бўшлиғининг юқори қисмида ўнг қовурға остида жойлашган паренхиматоз аъзо. У юқоридан диафрагма билан чегараланган, оғирлиги 1500 граммгача бўлади, вазифалари, ўт ишлаб чиқариш, захарли моддаларни зарарсизлантириш, эмбрионал даврда қон ишлаб чиқариш.
Озиқ -овқат маҳсулотларида озиқ моддалар-оқсиллар, ёғлар ва углеводлар бор. Буларни одам табиий ҳолида қандай бўлса, шундайлигича ўзлаштира олмайди, чунки уларнинг йирик молекулалари ҳазм аъзолари деворларидан ўта олмайди, шунинг учун улар ошқозон шираси, ўт суюқлиги ва ошқозон ости бези ферментлари таъсирида майдда заррачаларгача парчаланади ва ингичка ичакда сўрилади. Овқатнинг ҳазм йўлида механик ўзгаришларга учраб, ферментлар таъсирида озиқ моддаларнинг организм томонидан ўзлаштириладиган анча оддий таркибий қисмларга парчаланиши овқат ҳазм қилиш деб аталади.
Овқат билан бирга кириб турадиган сув, минерал тузлар ва витаминлар организм учун катта аҳамиятга эга, булиб ўзгармаган ҳолда ўзлаштирилади.
“ОВҚАТ ХАЗМ ҚИЛИШ ТИЗИМИ КАСАЛЛИКЛАРИДА ҲАМШИРАЛИК ПАРВАРИШИ“