O’UM2020-Biznes rejalashtirish O. A. Amanov O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti

      
3
 
Бухалков М. И. Внутрифирменное планирование. – М.: «Инфра-М», 1999. 32 стр.
 

---

Muallif - O.A.Amanov 
 
ko’zda  tutadi.  Ishlab  chiqarish  jarayonida  uzilishlar,  tanaffuslar  bo’lmasligi  uchun, 
nafaqat  rejalashtirishning  uzluksizligiga  erishish,  balki  ishlab  chiqarilayotgan 
mahsulot  va  xizmatlarni  ham  o’z  vaqtida  o’zgartirib,  yangilab  turish  talab  etiladi. 
Ya’ni  bir  ishlab  chiqarish  rejasi  o’rniga  ikkinchisi  keladi;  bir  tovar  bozor  talabidan 
kelib  chiqib  ikkinchisiga  almashtiriladi.  Bundan  tashqari,  rejalashtirishning 
uzluksizligi  strategik  rejalardan  taktik  rejalarga,  ulardan  operativ  rejalarga  o’tib 
borishni  ko’zda  tutadi.  Uzluksiz  rejalashtirish  jarayonida  haqiqiy  va  reja 
ko’rsatkichlarining o’z aro yaqinlashuvi yuzaga keladi. 
4.  Rejalarning  moslashuvchanligi  tamoyili  uzluksizlik  prinsipi  bilan  boliq 
bo’lib,  belgilangan  texnik–iqtisodiy  ko’rsatkichlar  korrektirovka  qilish  imkoniyatini 
ko’zda tutadi. 
Texnika,  texnologiya  va  ishlab  chiqarishni  tashkil  etish  borasidagi  muntazam 
o’zgarishlar rejalashtirilgan resurslar sarfining kamayishiga va boshlang’ich rejalarni 
korrektirovka  qilish,  aniqlashtirishni  talab  etadi.  Talab  hamda  amaldagi  narx  va 
ta`riflarning  o’zgarib  turishi  tabiiy  hol.  Shu  sababdan  korxonadagi  barcha  rejalar 
tarkibida  mavjud  rezervlar  albatta  e’tiborga  olinishi  lozim.  Ushbu  talablarga  amal 
qilishda  imkoniyatlar  darajasi  ham  rejalashtirilishi  lozim.  Chunki  ularning 
asoslanmaganligi rejalashtirish natijalariga ham ta’sir ko’rsatadi. 
5.
 
Aniqlilik  tamoyili  ichki  va  tashqi  omillar  bilan  belgilanadi.  Erkin  bozor 
munosabatlari sharoitida rejalarning aniqligiga aniq talablar qo’yilmaydi. Har bir reja 
korxonaning  moliyaviy  holati  va  bozorda  tutgan  mavqeidan  kelib  chiqqan  holda, 
ishlab chiqarish samaradorligini ta’minlash orqali tuzilishi lozim. Rejalarning aniqligi 
qo’llaniladigan tizimlar va usullari bilan belgilanadi. 
Operativ yoki qisqa muddatli rejalashtirishda yuqori aniqlik talab etiladi, uzoq 
muddatli rejalashtirishda umumiy maqsadni tanlash bilan chegaralanish mumkin. 
Zamonaviy  rejalashtirish fani va amaliyotida yuqorida ko’rib chiqilgan klassik 
prinsiplar bilan bir qatorda umumiqtisodiy prinsiplar ham keng tarqalgan: 
­
 
komplekslilik; 
­
 
optimallik; 
­
 
samaradorlik; 
­
 
ishtirok etish tamoyillari.