O’tgan 2015- yil bizning bosh maqsadimiz bo’lmish asosiy vazifa odamlarimizning munosib hayot darajasi va sifatini ta

K^–+p→∑⁺+π^–,
K^–+n→Λ°+π^–,
K^–+n→∑^–+π°,
k^–+n→∑°+π^–
va h. k.
Shunday qilib, K- mezonlar va giperonlar nuklonlarda uchramaydigan o’ziga xos g’alati xususiyatlarga ega. Shuning uchun ham hozirgi vaqtda K-mezonlar va giperonlar birgalikda g’alati zarrachalar deb ataladi. Hozirgi davrda K-mezon va giperonlarning xususiyat­lari to’la o’rganilgan. Biz ana shu g’alati zarrachalarning xususiyatlarini tushuntirib berishga bir oz to’xtalib o’tamiz. Amerikaning fizik olimi Gell-Mann va yapon fizik olimi Nishidjima 50- yillarning boshlarida g’alati zarrachalarning xususiyatlarini tushunti­rib berish uchun yadro kuchlarining zaryadga bog’liq emasligi gipotezasini K-mezon va giperonlarga ham tadbiq qilishni taklif qilishdi. Bu taklif haqiqatan ham o’rinlidir, chunki K-mezon va giperon­lar π mezonlar va giperonlar bilan kuchli ta’sirlashadi. Shuning uchun ham bu taklifga binoan, K- mezon va giperonlar ishtirok etgan reaksiyalarda albatta izotop spinining saqlanish qonuni bajarilishi kerak. Xuddi nuklon va π- mezonlardagidek, bir xil izotopik spinga ega bo’lgan g’alati zarrachalar multiplet hosil qilib, shu multipletga kirgan zarrachalar ideal tabiatda aynan hisoblanadi. Lekin endi bu multipletga kirgan zarrachalarning o’rtacha zaryadi nuklonlardagidek emas, balki

formula bilan aniqlanadi. Bu yerda S quyidagi qiymatlarni qabul qilishi mumkin: 0, ±1, ±2 .... Bitta multipletga kirgan zarra­chalar uchun S kattalik bir xil qiymatlarni qabul qiladi. Umuman olganda har xil multipletletga joylashgan zarrachalar uchun S har xil qiymatlarni qabul qilishi mumkin. Yuqoridagi formulaga qarab, nuk­lonlar va π mezonlar uchun S=0 ekan deb xulosa chiqarishimiz mumkin. K-mezon va giperonlar uchun u zarrachalarning g’alatiligi deb atala boshlandi. Elementar zarrachalar fizikasida har bir multipletda o’rtacha elektr zaryadi ning ikkilangan qiymati giper­zaryad deb ataladi va u Y xarfi bilan belgilanadi. Demak,

yoki oldingi formuladan
Y=Z_B+S
ekanligini ko’rish qiyin emas. Nuklonlar uchun S=0 bo’lganligi uchun (ular g’alati zarrachalar emaslar) nuklonlarning giperzaryadi-Y_N ularning barion zaryadiga teng: Y_N=Z_B.
Endi zarrachalarning izotopik spini va g’alatiligi tushunchasi yordamida bizga avvaldan ma’lum bo’lgan K-mezon va giperonlarni analiz qilishga harakat qilib ko’ramiz. Analiz qilishni avval giperonlardan boshlaymiz. K-mezonlarning xususiyatlarini tushunib olish bir oz murakkab bo’lganligi uchun ularni analiz qilishni biz keyinroqqa qoldiramiz. Biz yuqorida ko’rganimizdek, Λ° giperon singletdan iborat. U zaryadga ega emas: Z=0. Shuning uchun ham uning izotopik spini va uning Z o’qiga preyeksiyasi nolga teng: T_Λ°=0, T_ZΛ°=0. Lekin Λ°- giperon barion zaryadiga ega: Z_B=1. Endi zar­rachalarning o’rtacha zaryadi qiymatini (92) formuladan aniqlab, uni Z ifodasidan formulaga qo’ysak, biz K-mezon va giperonlar uchun Z, T_Z, Z_B va S larning o’zaro bog’lanish formulasini topgan bo’lamiz:

Agar bu kattaliklarning Λ°- giperon uchun bo’lgan qiymatlarini bu formulaga qo’ysak, u holda S= – 1 ekanligini topamiz. Demak, Λ°- giperonning g’alatiligi –1 ga teng ekan: S_Λ^o= – 1. Biz yuqorida zaryadlangan va neytral Ʃ-giperonlarni ham ko’rgan edik: Ʃ⁺, Ʃ°, Ʃ^–. Ko’rinib turibdiki, bularning o’rtacha elektr zaryadi nolga teng: Z=0. Shuning uchun ham Z ifodasidan Ʃ-giperon­larning g’alatiligi –1 ga teng ekanligi kelib chiqadi, chunki Ʃ- giperonlar barion zaryadiga ega: Z_B=1. Bundan -Ʃ giperonlar uchun