О„simliklarning mineral oziqlanishi. Mineral elementlarning fiziologik ahamiyati

   Temir  -  juda  ko’p  muhim  fermentlar  shuning  bilan  birga  sitoxrom,  katalaza  va 

peroksidazalar  tarkibiga  ham  kiradi.  Bu  barcha  fetmentlarda  temir  gem  ko’rinishda  

prostetik  gruppda  holatida  4  ta  pirrol  halqasini  markazida      temir  atomi  orqali 

bog’langan.  Bundan  tashqari  qator  fermentlar  gem  ko’rinish  shakilda  bo’lmagan 

temir  tutadi,  bunday  fermentlarga  flavinli  fermentlar  va  temir  tutuvchi  oqsil 

ferredoksin kiradi.  

     Ko’pchilik  holatlarda  temirni  oksidlangan  shaklidan  (Fe

+3

)  qaytarilgan  shakilga  

(Fe

+2

)  o’tishi  katta  rol  o’ynaydi.  Fe  xlorofil    sintezi  uchun  zarur    bo’lgan 

aminolevulin  kisoltasi  va  protoporfirinlar  sintezida  ishtirok  etishi  bilan  xlorofill 

sintezida  muhim  ahamiyatga  ega.  Temir  yetishmasligidan  xloroplastlarni  muhim 

komponentlar sitoxrom, ferredoksin va boshqalar hosil bo’lmaydi. . Sitoxrom tizimi, 

nafas  olish  va  fotosintezning  muhim  komponetlaridan  bo’lib,  temirni  yetishmasligi 

ikkala jarayonni ham tormozlab qo’yadi.   

    Temir  xlorofill  sintezida,  nafas  olish  va  fotosintezda  ishtirok  etadi,  u  yetishmasa 

o’simlikda  xloroz  kasal  ligi  kelib  chiqadi.  Sitoxromni  oksidlaydigan 

sitoxromoksidaza  fermenti  tarkibiga  kiradi.  Ferrodoksin,  va  temir  tutuvchi  zaxira 

modda  ferritin  tarkibiga  ham  kiradi.  Nitratlarni  ammiakkacha  qaytaruvchi 

nitrogenaza fermenti tarkibida ham      Fe bo’ladi.      

     Marganes.  Margnes  Krebs  siklidagi  reaksiyalarda  qatnashuvchi  (olma  va  limon 

kislotasin  degidrogenazasini,  qahrabo-sirka  kislotasin  dekarboksilazasini)  va 

nitratlarni  qaytarilishidagi    fermentlarni  faollashtiradi.  Shuning  uchun  margenes 

yetishmovchiligida  o’simlik  intensiv  nafas  olaolmaydi  va  nitratlardan  azot  manbasi 

sifatida  foydalana  olmaydi.  Asosiy  mikroelementlardan  bo’lib  Mn  fotosintezni 

yorug’lik davrida suvni fotolizida ishtirok etadi