Mitoz va meyozning o’xshashlgi va farqi
Savollar `
|
Mitoz
|
Meyoz
|
O’xshashligi
1. bo’linish fazalari
|
+
|
+
|
2. Interfazada DNK dan qanday hodisa ro’yberadi?
|
+
|
-
|
3. Farqlari
Gomologik xromosomalarning konyugatsiyalanishi boladimi?
|
-
|
+
|
4. Qiz hujayralar xromosomalarning soni yana hujayraga nisbattan o’zgaradimi?
|
-
|
+
|
5. Nechta qiz hujayralari hosil bo’ladi
|
2
|
4
|
6. O’simlik va hayvonlarning qaysi azolarida sodir bo’ladi.
|
somatik
|
jinsiy
|
7. Ketma-ket nechta bo’linish kuzatiladi?
|
1
|
2
|
8. Biologik ahamiyat qanday.
|
|
|
|
|
|
Individual rivojlanish yoki entogenez triklikning eng muhum xsusiyatlaridan biridir.ontogenez tushunchasi 1866-yilga E. Gekkel tomonidan fanga kritilgan bir hujayralilarda ontogenez ularning hosil bo’lishidan boshlanib bo’linishi yoki o’limi bilan tugallanadi. Ko’p hujayralilarda ontogenez zigotya hosil bo’lishidan boshlanib o’lim bilan tugallanadi. Ointogenezning uchta tipi mavjud:
1. Lichinkali. 2.lichinkasiz. 3. Ona qornida rivojlanish.
Lichinkali ontogenez. Tuxum hujayrada oziq modda kam bo’lgan organizmlarda kuzatiladi. Ularning lichikkasi yetuk shaklidan o’z tuzulishi bilan farq qiladi.
Lichinkasiz ontogenez.Tuxumda oziq moddalar ko’p bo’lgan organizmlara kuzatiladi, yosh organizmlar O’z tuzulishiga ko’ra yetuk organizmlarga ancha o’xshaydi. Ona qornioda rivojlanish odam va yuqori sutemizuvchilarda kuzatiladi.
Ontogenezning ikkita asosiy davri mavjud.
1. Embiriona davr 2. Post embriona davr.
Post embrional rivojlanish tuxum qoyib ko’payiuvchilarda xomilaning tuxum qobiqlaridan chiqishidan , Ona qornida rivojlanuvchi organizmlarda esa tug’ulishidan boshlanib, uning o’limigacha davom etadi. Bu davrda organizm tashqi muhit bilan bevosita aloqada bo’ladi, o’sadi, hujayralar, to’qimalar, azolar iqtisoshlashadi,umri tugagan yoki jarohatlangan to’qimalar qayta tiklanadi va organizmning qarishi asta sekin kuzatiladi.
Post embrionalar rivojlanishining ikki turi malum:
1. Bilvosta (no to’g’ri) rivojlanish.
2. Bevosita (tog’ri) rivojlanish.
Organizm indivitual rivojlanishiga tashqi muhit omillarining tasiri kattadir. Tashqi muhit omillarinig tasiri homila davrida ham, undan keyingi davrda ham kuzatiladi.
Odam homilasining rivojlanishiga zara ko’rsatuvchi omillarga alkogol, tamaki tarkibidagi nikotin, Giyohvant moddalari kiradi. Bu moddalar insonning faqat sog’ligiga zara yetkazibgina qolmasdan balki Jinsiy hujayralarning xromosomalari, genlarida mutatsiyalarida sabab bo’lishi ham mumkin. Bunday o’zgargan
Hujayralarning otalanishi natijasida hosil bo’lgan homilaning yashash qobiliyati susayadi, noto’g’ri rivojlanadi Va har xil mayib majrux bolalar tug’uladi.
Post embrional davrida ham organizmning rivojlanishiga abiotik omillar harorat, yorug’lik, namlik, Kislarod, har xil kimyoviy brikmalarkatta tasir ko’rsatib, rivojlanishini jadalashtrishi yoki susaytrishi mumkin.
Hozirgi vaqtda bunda 50-100 yillar ilgariga nisbattan bolalar va o’smirlarning jismoniy funksiyalarining Rivojlanioshi jadallashganligi kuzatilmoqda. Bu hodisani akseleratsiya (lotincha jadallashish so’zdan olingan) deyiladi
XULOSA
Ko’p yillik gulli o’simliklarda vegetativ ko’payish kurtakdan, ildizdan, poyadan, bargdan va ularning metamorfozidan vujudga keladi. Tabiatda gulli o’simliklar: itburun, pechak kabi o’simliklar ildizlar vositasida, lola, liliya, chesnok, piyoz kabilar piyozboshlar vositasida qulupnay, ayiqtovon, g’ozpanja kabi o’simlilklar poyalari, kartoshka tuganaklari vositasida ko’payadi.
Vegetativ usulda ko’payuvchi o’simlilkarning ko’pchiligi qishloq xo’jaligi ekinlari orasida begona o’t hisoblanadi.
Payvadlash mevali o’simlilkarni yaxshi navlik xususiyatini saqlab turuvchi asosiy vegetativ ko’paytirish usulidir. Masalan: Olma, nok, shafttoli, gilos kabi o’simliklar payvandlash yo’li bilan ko’payadi.
O’simliklarning yovvoyi turlariga madaniy navlarni payvandlash asosida ularnig sovuqqa va kasallikka chidamliligi ortiriladi. Payvandlash 2 turga bo’linadi: 1. Kurtak payvand. 2. Qalamcha payvand. Kurtak payvandda payvandtak T shaklida kesilib unga kurtak o’tkaziladi. Qalamcha payvandning 100 dan ortiq tur mavjud bo’lib, qalamcha 3-4 ta kurtakka ega bo’lishi kerak. Payvandlashda bir turdagi o’simliklar tezda tutib ketadi. Masalan: Sibir olmasini, o’rmon olmasi bilan payvandlash.
Tabiatda bundan tashqari ham ko`p oksidlanish jarayonlari bo`lib turadi. Shu jarayonlart uzluksiz davom etib turish natijasida atmosferadakislorod miqdorikamayib tamom bo`lishi kerak edi. Vaholangki,bunday bo`lmaydi. Buga sabab tabiatda kislorodning qayta hosil bo`lishi yashil o`simliklar tifayli uzluksiz davom etib turadi. Ana shu muhim jarayonning asosini suvv vakarbonat angidrid tashkil etadi. Karbonat angidrid o`simlik bargiga kirib, uni to`qimalari tarkibida bo`lgan suvda eriydi va quyosh energiyasi hamda xlorofill ishtirokida tabiatda uchraydigan eng ajoyib hadisalardan biri fotosintez jarayoni sodir bo`ladi.
АDАBIYOTLАR
Pоlеvоy V.V. Fiziоlоgiya rаstеniy. Visshаya shкоlа, 1989, 464-s.
Lеbеdеv S.I. Fiziоlоgiya rаstеniy. M.Аgrоprоmizdаt, 1988, 544-s.
Rubin B.А. Кurs fiziоlоgii rаstеniy. Uchеbniк. 1971 g. 4-е izd. Pеrеrаb. I dоp. M.Visshаya shкоlа, 1976,
Libbеrеt E.Fiziоlоgiya rаstеniy. M.Mir, 1976
Xo’jayev J.Х. O’simliкlаr fiziоlоgiyasi. Sаmаrqаnd. 1993.
Xo’jayev J.Х O’simliкlаr fiziоlоgiyasi I-II-III qism. Sаmаrqаnd. 1999, 249-b.
Mustаqimоv G.D. O’simliкlаr fiziоlоgiyasi vа miкrоbiоlоgiya аsоslаri Tоshкеnt 1995., 360-b.
Do'stlaringiz bilan baham: |