O’simliklarni himoya qilish kafedrasi o’simliklarni biologik himoya qilish

Trixogrammani ko‘paytirish va saqlash. Trixogramma sexida me’yoriy harorat, havo namligi va yorug’lik avtomatik ravishda vujudga keltiriladi. Biofabrika komplektiga kiradigan biologik iqlim kamerasi trixogrammaning ko’payishi uchun zarur barcha sharoitlarni yaratadi. Sitotroganing yangi tuxumlari bug’ yoki distillangan suv yordamida vivariya plastinkasiga yoki ikki-uch litrli shisha balonlarning devorlariga yopishtiriladi. Vivariya yoki balonlarga trixogrammaning ucha boshlagan mahsulotidan har 15-20 ta sitotroga tuxumiga – bitta Urg’ochi xisobidan joylashtiriladi. Parazit va Xo’jayinning nisbati trixogrammaning sifati
(jinsiy mahsuldorligi) ga bog’liq bo’ladi .
Shuni esda tutmoq kerakki, trixogrammaning dalada samara ko„rsatishi, uni parvarish qilishga bevosita bog’liq. Binobarin trixogramma sexida tabiatdagiga juda yaqin keladigan gigrotermik sharoit yaratilishi kerak. O’zbekiston sharoiti uchun kunduzi harorat asta-sekin 30°S gacha ko„tarilishi, tunda 18-20° gacha pasayishi, havo namligining esa, 60-70% bo’lishi eng maqbul hisoblanadi.
Trixogramma har kuni 20% li shakar sharbati bilan paxta bo’laklari vositasida oziqlantiriladi. Bunda ertalab sharbat bilan boqiladi, oqshomda toza suv beriladi.
Sitotroga tuxumlari qorayganidan keyin ular tozalanadi, zararlanish foizi, sifati, turi, populyasiyasi aniqlanadi, yarim litrli yorliqli shisha bankalarning har biriga 100 g xisobida joylanadi. Agar Tuxumxo’r uchib chiqishi bilanoq zarur bo’lsa, u xolda yupqa kapron to„r bilan yopilgan bankalar termostatda saqlanadi va ular uchib chiqa boshlaguniga qadar harorat 30°S tutilishi kerak. Bordi-yu, parazitni qisqa vaqt (20 kungacha) saqlash kerak bo’lsa, u 3-4°S haroratli va havo namligi 70% bo’lgan maishiy sovutgichga ko’chiriladi.
Trixogrammani uzoq muddat saqlash kerak bo’lsa, bunda havo nisbiy namligining juda katta ahamiyati bor. Shuning uchun kerakli havoning namligi eksikatorlar yordamida hosil qilinadi (jadval).
O’zbekistonda uchraydigan trixogrammalarning mahalliy turlarini namlikka talabini bilgan holda Tr. pintoi uchun 50-60%, Tr. evanescens va Tr. sugonjaevi uchun 70%, Tr. principium uchun 30-35%, 4. Tr. elegantum uchun 40-45% havoning kerakli nisbiy namligi hosil qilinib eksikatorlarda saqlanadi.
1-jadval
Eksikatorlarda havoning kerakli nisbiy namligini hosil qilish

Talab etilgan havoning nisbiy namligi (%)	Kaliyli yoki natriyli ishqordan qancha olish kerak, gr	Distirlangan suvdan qancha olish kerak, ml
30	144	141
40	122	155
50	104	171
60	86	183
70	70	111
80	50	130
90	30	140