O‘simlik kasalliklarining qo‘zg‘atuvchilariga qarshi kurashda qo‘llaniladigan pestitsidlar

Oltingugurt birikmalari
Asosan un shudring kasalliklari uchun samarali preparatlar bo‘lib, dog‘ kasalliklariga ham qo‘llaniladi. Fungitsidlik xususiyatlari elementar oltingugurt bug‘lari ajralib serovodorod ajratib zamburug‘ sporalari, mitseliyalarga ta’sir etadi va ditoksikatsiya (oltingugurt) hodisasiga olib keladi. Serovodorod katalaza, laktaza fermentlariga ta’sir etadi. Oltingugurt ikkinchidan fermentlardagi temir, mis, marganets, ruxni biriktirib sulfidlar hosil qiladi. Bu hodisalar o‘z navbatida zamburug‘ning normal metabolizm jarayonini buzadi va o‘limga olib keladi.
ISO ning fungitsidlik xususiyati ham elementar oltingugurt ajratishidadir. Oltingugurt preparatlarining ta’sirchanligi havoning haroratiga bog‘liq 20 gradusdan past bo‘lsa kam samaradorli, 35 gradusdan yuqori bo‘lganda o‘simlikka ta’sir etadi. Oltingugurt preparatlarini moyli preparatlar bilan birgalikda qo‘llash mumkin emas. Moyli preparatlar bilan ishlaganda maydonlarga 15 kun oldin yoki 15 kun keyin qo‘llash tavsiya etiladi. Oltingugurt preparatlari har 7-10 kunda takroran tavsiya etiladi.Oltingugurt preparatlari kam ta’sir etuvchi, lekin changida uzoq ishlash o‘pkaga ta’sir etadi. Dorivor o‘simliklardan tashqari hamma o‘simliklarni dorilash hosilni yig‘ishga bir kun kolganda ruxsat beriladi.
1. Oltingugurt kukuni -95-99 % elementar oltingugurtdan iborat. Suvda erimaydi. Gigroskopik emas. O‘z o‘zidan yonib ketishi xavfi bor. Ayniqsa mineral o‘g‘itlar bilan (azotli). 15-30 kg/gda changlash usuli bilan ishlatiladi. Harorat 20 gradusdan yuqori bo‘lganda. Un shudring, zang va kanalarga qarshi tavsiya etilgan.
2. Kolloid yoki ho‘llanuvchi oltingugurt- Serovodorodni gazlardan tozalash yuli bilan olinadi. Pasta holatida 70 % li elementar oltingugurt xaltalari suv va nam o‘tkazmaydigan bo‘lishi kerak. Oltingugurt suvda erimaydi, lekin stabilizator turg‘unlashtiruvchi va ho‘llovchi ko‘shilishi suvda aralashishini ta’minlaydi. Ho‘llovchi kukunida 90-95% elementar oltingugurt bor. Pastasi ham, ho‘llanuvchi kukuni ham purkash yuli bilan 0,2-1% quvvatda tavsiya etilgan.
1. Olma, nok, behida 8-16 kg/ga;
2. tokda 9-12 kg/ga
3. Qovun tarvuzda 3-4kg/ga
4. Bodring 2-4 kg/ga
Misol: Oidiumga qarshi 6 marta ishlov berilganda 98 dan 22% oltingugurt kukuni 51 % gacha kamaytirgan.
3. ISO izvestkovo serniy otvar- ohak, oltingugurt qaynatmasi gilos tusli qizg‘ish suyuqlik maxsus usul bilan 1:2:17 nisbatda ohak, oltingugurt va suvda 70 minutda tayyorlanadi. Ta’sir etuvchi moddasi kalsiy polisulfidi 10-32 %gacha bo‘ladi. 1,285 solishtirma og‘irlikda bo‘lsa 32 gradusga teng bo‘ladi. Xo‘jaliklarda 1.099-1.116 ya’ni 13-15 gradusli suvda tayyorlanadi. 0.5-1 gradus quvvatda (1.007 g/sm3) qo‘tir, un shudring, meva chirish, qora rak, oidium, serkoporoz, bodringning antraknoz, no‘xatning un shudring kabi kasalliklariga tavsiya etilgan.
Kam ta’sir etuvchi preparat kalsiy polisulfidi parchalanishi natijasida ajralgan serovodorod odamlar uchun zaharlidir. ISO organizmda yara paydo qiladi.