Hujayraning ikkita turi
Prokariot
Do not have structures
surrounded by membranes
Few internal structures
One-celled organisms,
Bacteria
http://library.thinkquest.org/C004535/prokaryotic_cells.html
Eukariot
Membranani organellalar o`rab olgan Contain organelles
surrounded by membranes
Asosan yashaydigan organizmlar Most living organisms
O`simlik Plant
Hayvon Animal
http://library.thinkquest.org/C004535/eukaryotic_cells.html
Hayvon hujayrasi
http://web.jjay.cuny.edu
/~
acarpi/NSC/images/cell.gif
O`simlik hujayrasi
Hujayra devori.
Hujayra po‘sti hujayraga shakl beradi va ikkinchi bir hujayradan
ajratib turadi.
Hujayra po‘stini hujayraning tirik qismi bo‘lgan protoplast ishlab
chiqaradi. Shuning uchun ham hujayra po‘sti ichki tomondan
o‘sib qalinlashadi.
O‘simlik hujayra po‘sti, ayniqsa yosh hujayralarning po‘sti
sellyuloza (kletchatka) deb ataladigan organik moddadan tashkil
topgan.
Kletchatka (sellyuloza) karbon suvlarining uchinchi gruppasiga
kiruvchi polisaxaridlardan tashkil topgan.
Hujayra devori
Formulasi (C
6
H
10
O
5
)
n
. Sellyuloza
suvda erimaydi, bo‘kadi va
shishadi. Sellyuloza sitaza deb
atalgan ferment ta’sirida shakarga
aylanadi. Selyulozaga misol qilib
paxtani olish mumkin.
Paxtaning 90%i sellyulozadan
tashkil topgan. Sellyulozadan
qog‘oz, portlovchi moddalar,
sun’iy shoyi, kinoplyonka,
sinmaydigan oyna va boshqalar
olinadi.
Ba’zi bir o‘simliklarning hujayra po‘stida yarim kletchatka
bo‘ladi.
Gemisellyuloza ham karbon suvlariga kiradi. Gemisellyuloza
zapas oziq modda sifatida piyozda, kofe urug‘ida uchratish
mumkin.
Urug‘larning unib chiqish davrida sellyuloza va
gemisellyuloza oziq modda sifatida embrionning o‘sib
chiqishiga sarf bo‘ladi.
Ba’zi bir o‘simliklarning hujayra po‘stida pektin deb
ataladigan modda bo‘ladi.
Pektin zapas oziq modda sifatida, olmada, qovunda, lavlagi
ildiz mevasida bo‘ladi.
Hujayra devori.
Elektron mikroskopda tekshirilganda xujayra po`sti to`rsimon
tuzilishga egaligi va 3 qavatdan iboratligi aniqlangan.
Ichki birlamchi qavat asta sekin yo`g`onlashish husussiyatiga
ega. Natijada o`rta va ikkilamchi qavat hosil bo`ladi.
Ikkilamchi qavat o`z navbatida S1, S2, S3 qavatlarda iborat.
Tashqi qavat uchlamchi qavat deyiladi.
Xujayra enzematik faol ekan, invertaza, fosfotaza,
askorbinatoksidaza va boshqa fermentlarni bo`lishi uning
metabolik faolligidan dalolat beradi.
Hujayra devori.
Xujayra po`sti orqali moddalarning o`tishi postning tarkibidagi
lignin, suberin moddalariga ham bog`liq.
Do'stlaringiz bilan baham: |