O‘simlik hujayrasining fiziologiyasi

PROTOPLAZMANING QOVUSHQOQLIGI VA eLASTIKLIGI.

Qovushqoqlik hujayra hayotidagi eng muhim xususiyatlardan biri. U hujayraning hayotiyligini va biokimyoviy faolligini belgilaydi. Qovushqoqlik deb eritmaning shu eritmadagi zarrachalarning o‘zaro aralashishiga to‘sqinlik qilish qobiliyatiga aytiladi (molekulalar, ionlararo va boshqalar). Qovushqoqik protoplazmaning strukturaviy holatini va bu strukturani tuzuvchi kolloid zarralarning o‘zaro tortishuv kuchini belgilaydi. O‘simlik hujayralari protoplazmasining qovushqoqlik darajasi ularning turlariga va navlariga qarab har xil bo‘ladi va hayotiy jarayonida (jumladan, modda almashinuv, haroratning ko‘tarilishi yoki pasayishi) o‘zgarib turadi. O‘simliklarning ekologik gruppalarida ham qovushqoqlik har xil darajada, masalan, qurg‘oqchilik sharoitiga moslashgan o‘simliklarda , mezofitlarga nisbatan ancha yuqori, suv o‘simliklarida esa aksincha ancha past bo‘ladi.

Elastiklik ham protoplazmaning eng muhim xususiyatlaridan biridir. elastiklik deb zararlanmagan tirik prtoplazmaning shakli o‘zgartirilganda u avvalgi holatiga qaytish xususiyatiga aytiladi. Plazmaning elastikligini uning juda ingichka tola holatigacha uzilmasdan cho‘zila olish xususiyatida ham ko‘rish mumkin. Bu protoplazmaning ma’lum strukturadan iborat ekanligidan dalolat beradi. Protoplazmaning suv bilan aralashmasligi sababli uni toza suyuqlik deb bo‘lmaydi.