Osi модели. Osi модели сатҳлари. Ieee 802. Х стандартларининг тузилиши ва таркиби. Таянч иборалар

Тармоқ архитектураси

Компьютерларни тармоққа улаш жараёнида жуда кўп операцияларни амалга оширилади, яъни компьютердан компьютерга ахборотларни узатилиши тўлиқ таъминланади. Қандайдир иловалар билан иш олиб бораётган фойдаланувчига нима қандай амалга оширилаётганининг фарқи йўқ албатта. Унинг учун фақат бошқа иловага эга бўлиш ёки тармоқда жойлашган бошқа компьютер ресурсларига эга бўлиш мавжуддир холос. Аслида эса ҳамма узатилаётган ахборот кўп ишлов бериш босқичларидан ўтиб боради. Аваламбор у блокларга ажратилиб ҳар бири алохида бошқариш ахбороти билан таъминланади. Хосил бўлган блоклар пакет сифатида жиҳозланади, бу пакетлар кодлаштирилади, шундан сўнг электр сигналлари ёки ёруғлик сигнали ёрдамида танланган эга бўлиш усулида тармоқ орқали узатилади, яъни қабул қилинган пакетни қайтатдан блокланган ахборотлари тикланиб, блоклар ахборотлар кўринишида уланади ва шундан сўнггина бошқа иловага фойдаланиш учун тайёр бўлади. Бу албатта бўладиган жараённи анча соддалаштириб баён қилиниши. Айтиб ўтилган ишларнинг бир қисми албатта дастурлар ёрдамида амалга оширилса, бошқа қисми эса қурилмалар иштирокида бажарилади.

Бутун санаб ўтилган ва бажарилиши лозим бўлган муолажаларни (процедур) бир-бири билан мулоқот қилувчи босқич ва босқич остига бўлиҳни айнан тармоқ моделлари бажариши лозимдир. Бу моделлар тармоқ таркибидаги абонентлар ўртасидаги мулоқотни ва турли тармоқлар ўртасидаги турли босқичдаги мулоқотни тўғри ташкил қилиш имкоиятини яратадилар. Хозирги вақтда энг кўп ишлатиладиган ва танилган OSI (Open System Interconnection) очиқ ситемада ахборот алмашинувини эталон модели. Бу ҳолтда “очиқ система” атамаси ўзи билан уланмаган, яъни бошқа қандайдир системалар билан алоқа қилиҳ имконияти мавжуд система тушинилади (ёпиқ системага нисбатан).

Мулоқот эталон модели

Халқаро стандартлар ташкилоти ISO (International Standarts Organization) томонидан 1984-йили OSI модели тақдим қилинган. Шундан бери ҳамма тармоқ маҳсулотларини ишлаб чиқарувчилар томонидан фойдаланиб келинмоқда. Ҳар қандай универсал модел сингари, OSI модели ҳам анча қўпол. Тез ўзгаришларни бажариши қийин, шунинг учун турли формалар таклиф қиладиган реал тармоқ воситалари қабул қилинган вазифаларни тақсимлашга жуда ҳам риоя қилмайдилар.

Лекин OSI модели билан танишиш тармоқда рўй бераётган жараённи яхши тушунишга ёрдам беради. Ҳамма тармоқда бажариладиган вазифалар(функциялар) моделда 7 та босқичга бўлинган(1-расм). Юқори ўриндаги босқичлар анча мураккаб бўлиб, глобал масалаларни бажарадилар. Бунинг учун пасдаги босқичларни ўз мақсадлари учун ишлатиб уларни бошқарадилар. Пастда жойлашган босқичлар мақсади – юқори босқичга хизмат кўрсатиш, юқори жойлашган босқичлар учун кўрсатиладиган бу хизматнинг майда қисмларининг бажарилиш тартиби муҳим эмас.
1-расм. OSI моделининг етти босқичи