Ortopedik stomatologiya amaliyotida qo’llaniladigan tibbiy asbob – uskunalar. Stomatologik qurilmalarning turlari (SQ). Stomatologik qurilmalarni ishga tayyorlash. Vrach yordamchisi bilan ―to’rt qo’llab‖ ishlashdagi asosiy tushunchalar

4 – rasm
. 
a – M.Miryoqubov tavsiya qilgan qoplama chiqargich; b — prujinali qoplama 
chiqargich; v — tabiiy tishlarga tsementlab qo’yilgan qoplamani kesib olish uchun ishlatiladigan 
ombur; g — rezina puflagich (puster); d — krampon; 
e — qush tumshug’isimon ombur.
Tish protezi bo’limining burchakrog’ida sterilizatsiyalangan asboblar turadigan stol 
bo’lib, uning ustida har xil katta-kichiklikdagi qolip oladigan standart (bir taxlitdagi)
qoshiqlar,
 
prikus yostig’ini tekislashda, gips bilan olinadigan qolipni kesishda 
ishlatiladigan skalpellar, zond, ekskavator, tish vrachi pintseti, tsement qoradigan shpatel
,
tish vrachi pintseti, tsement qoradigan shpatel va oyna, kerakli asboblarni olish uchun 
qisqich, lotok hamda boshqa kerakli asboblar turadi.

Ularning usti steril gazlama bilan 

yopilgan bo’ladi. Tish vrachi oynasi spirt solingan stakan ichida turadi.
 
5-rasm. Qolip olinadigan qoshiqlar. a — tabiiy tishlari bor yuqori jag’da b — pastki jag’lar 
uchun qoshiqlar; v — birorta ham tabiiy tishlari yo’q yuqori jag’da g —pastki jag’lar uchun 
qoshiqlar. 
 
6 - rasm. Tishlarni va milklarni tekshirishda qullaniladigan asboblar:
a — skalpel; b — tish vrachi oynasi; v — zond; g — pintset. 

---

Shu stolning yonida sterilizator ham bo’lishi kerak (agarda markaziy sterilizatsion xona 
bo’lmasa). Kabinetning ikkinchi tomonida qul yuvish uchun umivalnik turadi. SHu 
tarafda kichikroq stol bo’lib, uning ustiga usti yopiq idishda gips, kolbada yoki boshqa 
idishda 
3% 
li tuz eritmasi, gips qorish uchun rezina piyola va shpatel qo’yiladi (9-rasm). 
Bu stolning bir burchagi teshilgan bo’lib, uning tagida ortiqcha, keraksiz gipslarni 
tashlash uchun ishlatiladigan idish bo’lishi kerak. SHu stol yonida oyog’i qattiqroq 
tumbochka turishi lozim. Tumbochkada spirtli idish (lampasi), sandon (nakovalnaya) va 
bolta turadi. Yasalgan qoplamalarni bir oz kengaytirish yoki chetlarini egish kerak bo’lsa, 
u sandon ustiga quyilib bolg’acha bilan to’g’rilanadi.
 
Bulardan tashqari mumdan 
yasalgan maxsus qoshuqlar yoz paytida, laboratoriyaga yuborgunga qadar shakli o’zgarib 
qolmasligi uchun uni qo’yadigan sovutgich va yozuv stoli ham bo’lishi lozim. Tish 
protezi bo’limining ko’rinishi va undagi asbob-uskunalar qisqacha shulardan iboratdir. 
Ortopedik stomatologiya yordamiga muhtoj bo’lgan kasal oldin registraturada ruyxatdan 
o’tib, kasallik tarixining (varaqasining) pasport qismi to’ldirilgan holda protez kabinetiga 
kiradi. Kasal qabul qiluvchi talaba yoki vrach toza kiyingan, dazmol bosilgan ozoda 
qalpoq va xalatda bo’lishi, qizlarning esa sochlari yaxshi taralgan, o’zlarining tishlari 
yaxshi tozalangan, tirnoqlari bo’yalmagan va kalta qilib qirqilgan bo’lishi kerak. Vrach 
shunday ko’rinishda bo’lsa, kelgan kasalning unga bo’lgan fikri, ishonchi birinchi 
ko’rishdayoq oshadi. Bunday ozodalik talabaning (vrachning) o’z tabiatini ham ravshan 
qiladi.