Ortopedik stomatologiya amaliyotida qo’llaniladigan tibbiy asbob – uskunalar. Stomatologik qurilmalarning turlari (SQ). Stomatologik qurilmalarni ishga tayyorlash. Vrach yordamchisi bilan ―to’rt qo’llab‖ ishlashdagi asosiy tushunchalar

1
 
– Rasm. A. Bemorni qabul qilish xonasidagi uskunalar. a — tish vrachi kursisi; b — bor 
mashina; v — asboblar tsuyadigan stol. B. Zamonaviy kursi va bor mashina.
Kursiga kasalning oldiga tutish uchun peshband va vrach uchun toza sochiq osilgan 
bo’lishi kerak. Kursining bir tomonida tufdon, ikkinchi tomonida esa bor mashina turadi. 
Devorda osilib turadigan bor mashina ham bo’lishi mumkin 
(2-rasm). Kursining o’ng, orqa tarafida vrachga xalaqit bermaydigan oraliqda kichkina 
stolcha turadi. 
 
 2 – rasm. Tishlar va protezlarni charxlashda, arralashda ishlatiladigan toshlar va disklar. 
A – qoplama qo’yiladigan tabiiy tishlarni charxlashda, arralashda ishlatiladigan disk ushlagich. B 
– disk ushlagichga o’rnatib qo’yiladigan har xil shakldagi toshlar. V – mayda qumli toshlar. G – 
tish orasini ochishda, arralashda ishdatiladigan metall disklar.d – karborund disklar. ye – 
plastinkali protezlarning ortiqcha qismini charxlashda ishlatiladigan har xil shakldagi qumli 
charxlagichlar.
 
 
3-rasm. Metall kirkadigan katta (a), kichik (6) kaychilar. 
Tish protezi bo’limining bir chetida 2—3 tokchali oynali shkaf bo’lib, uning yuqori 
qismida metall qirqadigan qaychi (5-rasm), qoplama chiqargich, krampon, qush 
tumshuqsimon ombur, rezina puflagich (puster) hamda ortodontiyada ishlatiladigan jez 
sim, maxsus qoshiq yasashda kerak bo’ladigan alyumin sim, shkafning ikkinchi 

---

tokchasida esa qoplamalarni mahkamlashda ishlatiladigan visfat, fosfat, tsementlar, 
protezlarning sifatsiz bo’lganligi sababli protez bazisiga plastmassa quyish, ba’zan sinib 
yoki lat yeyish natijasida tez vaqt ichida kabinetda tuzatib berish (yopishtirib) uchun 
ishlatiladigan tez qotuvchi plastmassalar, qolip olishda ishlatiladigan har xil elastik va 
issiqda eruvchi massalar, mum plastinkasi, har xil tosh va borlar, pastdagi tokchasida esa 
paxta va shunga o’xshash kerak bo’ladigan buyumlar turishi kerak.