O‘rta yoshdagi bolalar uchun mashg‘ulotlar ishlanmasi Reja

O‘rta yoshdagi bolalar uchun mashg‘ulotlar ishlanmasi

Reja:

 

• Tevarak-atrof bilan tanishtirish va nutq o‘stirish
• O‘rta yoshdagi bolalar uchun mashg‘ulotlar ishlanmasi

Bolalarni tevarak-atrof bilan tanishtirish, nutkini o'stirish, lug'atini boyitish. Lug'at ustida ishlash bolalarni tevarak-atrof bilan tanishtirish orkali amalga oshiriladi. Bolalarni tevarak-atrofdagi buyumlar, hodisalar, o'simliklar, hayvonot dunyosi, kattalar mehnati va h. k. lar bilan tanishtirish jarayonida ularning nomla- rini, sifatlarini, xususiyatlarini, xarakterlarini so'zlar bilan aytamiz.

Masalan, buyumlarning nomini anglatadigan: ko'zgu, tarok, sovun, tish va kiyim cho'tkalari, pa/os, gilam, javon, karavot, xontaxta; sabzavotlarning noniini anglatadigan: sabzi, karam, sholg'om, boclring, baklajon; o'simliklar: daraxt, gul, o't va boshkalar; mevalar: olma, nok, olcha, gilos, olxo'ri va hokazolar; uy hayvonlari: xo'roz, tovuk, ot, sigir, it, mushuk, ko'y, eshak\ ularning bolalarining nomini bildiruvchi: jo'ja, toychok, buzok, ko'zichok, uiokcha, xo'tik; harakatlarni ifodalovchi: yuvinmok, artmok, pishirmok, layyorlamok, kir yuvmok, daznwllaniok, ekmok va boshkalar; sifatlarni bildiruvchi: katta, kichik, kizil, sarik, ko'k, zangori, ok, kora, issik, sovuk, shirin, achchik va hokazo so'zlar bolalarni tevarak-atrof bilan tanishtirish jarayo­nida bolalar lug'atiga kiritiladi, bulling natijasida ularning lug'ati boyitiladi, nutki rivojlanadi.

Bolalar bog'chasida lug'at bilan ishlash dasturi mavjud bo'lib, tarbiyachi bolalarga atrofdagilar bilan tez nutkiy Muloqotga kirishib keta olishiga yordam beradigan so'zlarni tanlab, maxsus usul va uslubiyot yordamida ular nutkiga kiritib boradi. Bolalarni so'zlarning o'rgatibgina ma’nosini tushunishga kolmay balki bu so'zlarni o'z nutklarida faol ishlatishga ham odatlantirib boradi. Shuningdek, tarbiyachi bola lug'atining ko'pol so'zlardan xoli boлishiga. shevaga oid (mahalliy) so'zlarni adabiv tildagi so‘zlar bilan almashtirishga e'tibor berishi kerak.

Mashg'ulotni to‘g‘ri tashkil etish. Nutk o'stirish bo'yicha mashg'ulotlar turli sharoitlarda tashkil etilishi mumkin Ko‘prok nutk o'stirish mashg'ulotlari guruh xonasida o'tkaziladi. Shu ningdek. ko'g'irchok teatri, kinofilmlar, harakatli o'yinlar va boshka mashg‘ulotlar zalda o‘tkaziladi. Yilning issik kunlarida mashg'ulotlar guruh maydonchasida, peshayvonda ham o't- kazilishi mumkin. Nutk o'stirish mashg'ulotlari va boshka mashg'ulotlarda kuyidagi gigiyenik sharoitlarga amal kilish lozim: yorug'lik yetarli darajada bo'lishi, stollar, jihozlar bolalar bo'yiga mos bo'lishi kerak. Bolalarning va tarbiyachining doimiy o'tira- digan joyi bo'lishi, bolalar stol atrofida o'tirishganda tarbiyachini anik ko'rib turishlari, bolalar tarbiyachiga, tarbiyachi esa bolalarga karab o'tirishi kerak. Guruh xonasining havosi doimo yangilanib turishi lozim.

Mashg'ulotda harakatlanuvchi, mayda predmetlar, shuning- dek, loto o'yini vaktida tarkatma predmetlar bilan mashk kilishda, akvariumdagi balikni, kafasdagi kushni va hokazolarni kuzatishda bolalar doira shaklida o'tirishadi, tarbiyachi esa bolalar o'rtasida o'tiradi. Mashg'ulot vaktidagi muhit estetik talablarga javob berishi lozim.

Mashg‘ulot natijalarini hisobga olish. Bolalar bilimi mashg'ulot jarayonining o'zida e’tiborga olib boriladi. Tarbiyachi mashg'ulot vaktida bola nutkini kuzatib, uning javobini hisobga olib boruvchi daftarga belgilab ko'yadi. Ayniksa, dasturning murakkab bo'limi hisoblangan hikoya kilishga o'rgatish bo'yicha bolalarning javoblarini kundalikka yozib boradi. Bunday hisobga olib borish tarbiyachi uchun kelgusi ish vazifalarini belgilab olishda yordam beradi

Foydalangan adabiyotlar

• . F.R.Kodirova Bolalar nutkini rivojlantirish nazariyasi va metodikasi ruhiy omillari.
• 5. S.K. Shodiyeva- “O‘rta guruh bolalari nutkini o‘stirish” o‘kuv ko‘llanma. T.: “O‘kituvchi” 1993 yil;
• 6. D.R.Babayeva “Nutk o‘stirish metodikasi” T.: Fan va texnologiyalar 2009 yil.
• 7. D.R.Babayeva “Nutk o‘stirish nazariyasi va metodikasi” o‘kuv ko‘llanma. TDPU 2016 yil.
• 8. D.R. Babayeva “Nutk o‘stirish nazariyasi va metodikasi” darslik TDPU 2017 yil.
• 9. G.Jalolova “Bolalarni maktabga tayyorlashda noan’anaviy o‘yinlardan foydalanish”. T.: 2007.