O`rta Osiyo san`ati

To’rtko’l

• Quyqirilgan qal’a (To’rtko’lning shimoliy sharqiy qismidan 22 km. uzoqda) er.av. IV-III asrda barpo etilgan bo’lib, u dastlab dumaloq shaklda bo’lib, uning markazida diametri 44,4 m. ikki qavatli bino, undan 14,5 m. Uzoqlikda 1 esa mudofaa devorlari bo’lgan. Bu devor keyinchalik mudofaa galereyasiga aylantirilib, tepa qismi ravoqli tom bilan yopilgan.

Taxminan, I asrning boshlariga kelib, Grek-Baktriya podsholigining parchalanishi natijasida vujudga kelgan mayda davlatlar birlashtirilib, Kushon davlati tashkil etildi. Bu davlatga O’rta Osiyo hukmdori Kutzula Katfiz boshchilik qildi. Uning ug’li Katfiz II esa bu davlat maydoning Hindiston chegaralariga qadar etkazdi. Kanishka podsholik qilgan yillarda esa Kushon davlati o’zining gullagan davrini boshdan kechirdi. Kushonlar davrida O’rta Osiyoda buddizm dini keng tarqaldi. Kushon hukmdorlari o’z saltanatlarini mustahkamlash uchun bu dindan foydalandilar. Uni omma orasiga singdirishga harakat qildilar. Xukmdorlariing bu intilishi shu davr san’at va madaniyatida ham o’z ifodasini topdi. Buddizm bilan bog’liq bo’lgan ibodatxonalar vujudga keldi, haykallar yaratildi, devoriy suratlar ishlandi.

• Taxminan, I asrning boshlariga kelib, Grek-Baktriya podsholigining parchalanishi natijasida vujudga kelgan mayda davlatlar birlashtirilib, Kushon davlati tashkil etildi. Bu davlatga O’rta Osiyo hukmdori Kutzula Katfiz boshchilik qildi. Uning ug’li Katfiz II esa bu davlat maydoning Hindiston chegaralariga qadar etkazdi. Kanishka podsholik qilgan yillarda esa Kushon davlati o’zining gullagan davrini boshdan kechirdi. Kushonlar davrida O’rta Osiyoda buddizm dini keng tarqaldi. Kushon hukmdorlari o’z saltanatlarini mustahkamlash uchun bu dindan foydalandilar. Uni omma orasiga singdirishga harakat qildilar. Xukmdorlariing bu intilishi shu davr san’at va madaniyatida ham o’z ifodasini topdi. Buddizm bilan bog’liq bo’lgan ibodatxonalar vujudga keldi, haykallar yaratildi, devoriy suratlar ishlandi.