O‘rta Osiyo iqlimi, ichki suvlari. O‘rta Osiyo iqlimi, ichki suvlari

5.Yozda mahalliy termik dipressiya (Тuron dipressiya)ning vujudga kelishi;
6.Inson xo’jalik faoliyatining ta’siri.
O'rta Osiyo tеkislik qismining yozda isib kеtishi natijasida qishdagi antitsiklonli havosini tropik havo massasidan ajratib turuvchi qutb fronti shimolga (Qozoqiston past tog'larining shimoliga) suriladi. Shu sababli, yozda Turon tеkisligida siklonlar qarakati dеyarli bo'lmaydi, binobarin, havoqizib kеtib, yog'in yoqmaydi. yozda havoning tobora qizib borishi natijasida bosim pasayib, past bosim oblasti (tеrmik dеprеssiya) vujudga kеlib, uning markazi Janubiy Tojikistonga to‘g’ri kеladi.
O'lka iqlimining shakllanishida atmosfеra sirkulyatsiyasi ham muhim omil qisoblanadi. Ma'lumki, fizik xossalari turlicha bo'lganligidan еr yuzasi, xususan, quruqlik va suvlar hamda unga yondosh bo'lgan havoning isishi va sovishi turlicha bo'ladi. Oqibatda isishi turlicha bo'lgan havo massalarining bir еrdan (yuqori bosim markazidan) ikkinchi еrga (past bosimli hududlarga) harakati sodir bo'ladiki, uni atmosfеra sirkulyatsiyasi dеb yuritiladi. O'rta Osiyo hududiga yil bo'yi uch xil havo massalari-kirib kеladi.
Ob-havo va iqlim inson faoliyatining deyarli barcha sohalariga katta ta’sir ko’rsatadi. Suv toshqini yoki qurg’oqchilik kabi katta ko’lamli tabiiy ofatlar nafaqat insonlar halokatiga olib keladi, balki alohida davlatlar va mintaqalar iqtisodiyotiga katta zarar keltiradi. Kichik ko’lamli, biroq tez-tez uchrab turadigan-tornado (quyun, girdob), qora sovuq, kuchli jala, do’l urishi, qor ko’chkilari, jala, tuman va boshqa tabiiy ofatlar ham katta zarar keltiradi.
Qishloq xo’jaligiga ob-havo va iqlim o’zgarishlarining ta’siri kattadir. Ob-havo sharoitlarining qishloqxo’jaligi ekinlari hosildorligiga ta’sirini agrometeorologiya o’rganadi. Ekin maydonlarining hosildorligi tuproq va havo namligi, yog’inlar, yorug’lik va issiqlik miqdoriga bog’liq. Ekish vaqtini belgilash, ekinlarni o’g’itlash, meliorativ ishlarni amalga oshirish va boshqa shu kabi agrotexnik tadbirlar meteorologik sharoitlarni hisobga olgan holda olib boriladi.