O'rta osiyo allomalarining ilmiy merosi fanidan ochiq dars

ИМОМ ИСМОИЛ АЛ-БУХОРИЙ (810-870)

«Ҳадис илмида амир ал-мўминийн» деган шарафли номга сазовор бўлган Имом ал-Бухорий 810 йилда Бухоро шаҳрида таваллуд топган. Ал-Бухорий ёшлигидаёқ отасидан етим қолади ва онаси тарбиясида вояга етади.

У табиатан ақл-идрокли, зийрак, ўткир зеҳнли бўлган. Ўн ёшидан араб тилини ва ҳадисларни қунт билан ўрганган. Билимга чанқоқ, илм-фанларни ўрганишга ҳаваси кучли бўлиб, ҳадис илмини алоҳида қунт билан ўзлаштирган.

Имом ал-Бухорий ўн олти ёшида саёҳатга чиқади, Макка ва Мадинани зиёрат қилади. Ўз билимини ошириш мақсадида Дамашқ, Қоҳира, Басра, Куфа, Бағдод каби илм-фан марказларидан ҳисобланган йирик шаҳарларда бўлади.

Бухорий умрининг охирида Самарқанд яқинидаги Хартанг қишлоғида қийинчиликда яшайди ва оғир дардга чалиниб, 870 йили шу ерда вафот этади.

Ливанлик шайх Надим ал-Жиср 1956 йили собиқ Иттифоққа ташриф буюриб, Имом ал-Бухорий мақбарасини зиёрат қилган

Имом ал-Бухорийнинг «Ал жомеъ ас-саҳиҳ» («Ишончли тўплам») ва «Ал-адаб ал-муфрад» («Адаб дурдоналари») асарлари аҳамиятлидир.

1998 йил 23 октябрда Самарқандда Имом ал-Бухорий таваллудининг 1225 йилик тантанаси нишонланди. Челак тумани Хартанг қишлоғида аломмага бағишлаб ёдгорлик мажмуи очилди.

Ал-Бухорий ва Бухоро амири орасидаги муносабатга диққат қилинг. Уларнинг ҳатти-ҳаракатини шахсиятидан келиб чиқиб баҳоланг.

НАЗОРАТ УЧУН САВОЛЛАР

Шайх Надим ал-Жиср билан боғлиқ воқеани шарҳланг ва ҳозирги кун билан таққосланг

Муҳаддис Абу Исо Муҳаммад ибн Исо ал-Буги ат-Термизий (824-892) Термиз яқинидаги Буг қишлоғида ўрта хол оилада дунёга келган. Унинг бутун ҳаёти ва фаолияти Термизда ўтган. Унинг «ат-Термизий» тахаллуси шундан келиб чиққан. Ас-Самъоний (1113-1167) «Китаб ал-ансаб»да («Насл-насаб ҳақидаги китоб») ат-Термизийнинг қуйидаги сўзларини келтиради: «Менинг бувам насли-насаби бўйича Марвлик бўлган. У Лайе бен Сайёр ҳукмдорлиги даврида яшаб, кейин Термизга кўчиб келган».

Муҳаммад ат-Термизийнинг турли фанларни ўрганишга, айниқса ҳадисларга бўлган қизиқиши эрта уйғонган. Кейинча-лик, ўз билимларини мукаммаллаштириш мақсадида у Шарқ мамлакатлари бўйлаб кўпгина саёҳатлар қилган. У узоқ вақт Макка ва Мадинада яшайди, у ерда кўпгина таниқли олимлар билан учрашади. Имом ал-Бухорий, Имом Муслим, имом Абу Довуд, Исхоқ ибн Мусо, Маҳмуд ибн Ғайлон каби атоқли мухаддислардан илм олиб тажриба ортиради.