O’rta maxsus Professional ta’lim Geodeziya va Kartografiya ishlari O'quv amaliyoti fanidan Fan dastur

Тақризчи:
Farg’ona Politexnika instituti Geodeziya va kartografiya Kafedra mudiri Xakimova.K

KIRISH

1. Kartografik chizmachilik fani va uni o'qitish usullari

Vatanimizda xalq xo'jaligi va qishloq xo'jaligi tarmoqlarining rivojlanishi munosabati bilan qishloq xo'jaligi ekin maydonlari yer uchastkalari kengaymoqda. Shu bilan birga ularning kartografik va geodezik chizmalarini chizish, kadastr ishlarini hisobga olish uchun kartografik va Kartografik bilimlar zarur boladi. Bu ishlarni amalga oshirish maqsadida O'zbekiston hududida Respublika Yer resurslari va davlat kadastri markazlari ishlarini ko'rsatib kelmoqda.
Fanni maqsadi va vazifalari
Kartografik chizmachilik kursining asosiy maqsadi – rejalarni, Kartografik va topografik chizmalarni qonun qoidalar davlat standartlarida bajarish va ularni to'g'ri o'qiy olishdan iboratdir.

Fanning vazifasi
Bu fanni o'qish va o'rganishda talabalardan yuksak irodali, matonatli bo'lib, o'zini har qanday qiyinchiliklarga chiday oladigan, biror bir chiziq yoki shriftni ko'ngildagidek yozib, chizib o'rgan­maguncha qayta–qayta mashq qilishdan qaytmasliq, bajarilayotgan ishlarni ko'zda chamalab 0,1 mm gacha aniqlikda bajarish, eng muhimi chizmalarni chiroyli, sifatli, badiiy did, ijodiy yondashuv bilan bajarishni talab qiladi.
Fan bo’yicha o’quvchining o’zlashtirish bo’yicha o’quvchining o’zlashtirish darajasiga qo’yilgan talablar
Kartografik chizmachilikning muhim jihatlari quyidagilardan iborat:
1) Qo'lda bajariladigan barcha chizmalarni chizish asboblari, qalam, pero, reysfeder, rapidograf, aylanma reysfeder (krivonoshka), mo'yqalam va boshqa asboblar bilan to'g'ri bajara olish;
2) Chiziqlarni asata–sekin yo'g'onlashtirib borish usullari;
3) Har qanday chizma va shrift ishlarni ehtiyotlik bilan a'lo darajada bajarish;
4) Tuzilayotgan, ko'chirilayotgan yoki kartlarning asl nusxasini chizishda tez va soz, aniqlikda, chiroyli badiiy did bilan, nisbatlarni to'g'ri saqlagan holda bajarish talab qilinadi.
Chizmalarning qalamda reysfederda yoki rapidograflarda karta elementlari shriftlar, turli chiziqlar, shartli belgilarni bajarishda chizish qonun qoidalariga binoan muhim ahamaiyatga ega ekanligini e'tiborga olish kerak.