O’rta maxsus Professional ta’lim Geodeziya va Kartografiya ishlari O'quv amaliyoti fanidan Fan dastur

29- Mavzu Plan va kartalarni bo’yash

Topografik plan va kartalarda qishloq ho’jalik atlaslari yer tuzish qishloq va shaharlarni loyihalashda shartli belgilar ko’zga yahshi tashlanishi uchun rang bilan tasvirlanadi. Plan va kartalarni bo’yashga rang berish deyiladi.

30-Mavzu Qalamlar, lineykalar, o'chirg'ichlar va ular bilan ishlash tartibi
Chizmada turli xil to'g'ri chiziqlarni chizishda 200 mm dan 500 mm li jazvallar ishlatiladi (8 - a, rasm). Bundan tashqari burchaklik lineyka (guniya)lar ishlatiladi. Ular asosan 30° li, 45° li guniyalar deb yuritiladi va 30°, 60°, 90° va 45°, 75°, 90° li burchaklardan iborat bo'ladi ( 8 - v, rasm). Sinusli burchaklik lineyka (sinusli guniya) esa ko'p sonli parallel chiziqlarni chizishda juda qulay hisoblanadi (8 - m, rasm). Uning muhim tomoni shundaki, 5° 44' 21" o'tkir burchagi liar qanday uzunlikdagi gipatenuzaning kichik kateti katta katetining (1 / 10) undan biriga teng bo'ladi. Masalan, agar gipatenuza 20 mm bo'lsa, kichik katet albatta 2 mm ga teng bo'ladi. Chizmalarda ayrim nuqson, xatolar bolsa, ularni to’g'rilash uchun lezviyalar bilan qirqib olib olinadi.
31-Mavzu Kichik xarflarni chizish hususiyatlari
в.е.ж.з.н.к Harflarni o’rta gorizontal elementni o’rtadagi chegaralovchi chiziqni pastki chetiga tegadi и.ш.ч xarflarni chapki tashqi aylanmasi va o’rta elementi pastki chegaralovchi chiziqdan asosiy elementi 1,5-1 qalinligiga mos ravishda boshlanadi va tugaydi.
32- Mavzu Qo’lyozma shriftlar
Chizmada har qanday shrift masshtabga mos bo’lib yozuvda kam vaqt sarflanish kerak texnik hujjatlarda sanoatni ba’zi sohalari qurilishi chizmalarda ishlatiladigan yani standart chizma uchu bu shriftlar to’liq mos keladi.
33-Mavzu Badiiy kontrastli shrift
Orollar yarim orollar sayoz joylar karta varog’i tashqarisidagi yo’llarning nomi karta ramkasi burchaklaridagi geoerafik koordinatalar 1:10000 masshtabdagi topografik kartalarda kam kantrasli badiiy shriftlar bilan yoziladi.