O‘rтa maxsus, kasb-hunar тa’limi markazi

92-mashq. Ikki guruhga bo‘lining. Nuqtalar o‘rniga bir necha hollarni qo‘yib ko‘chiring. (Ikki talaba yozuv taxtasida musobaqa tarzida o‘tkazsa ham bo‘ladi.)

U . . . . . . . . gapirdi. Bahor . . . . . . . keldi.

Kim ko‘p, to‘g‘ri, tez yozadi.


93-mashq. Hol ishtirok etgan gaplar yozing. Unda hol ot, sifat, son, olmosh, ravish, ravishdosh, sifatdosh, taqlid so‘zlar bilan ifodalansin.


94-mashq. Bobur g‘azalini ifodali o‘qing. Undagi gap bo‘laklarini aniqlab, ostiga chizing.

MENING KO‘NGLUMKI...

Mening ko‘nglumki, gulning g‘unchasidek tah-batah qondur,

Agar yuz ming bahor o‘lsa, ochilmog‘i ne imkondur.

Agar ul qoshi yosiz bog‘ gashtin orzu qilsam,

Ko‘zumga o‘qdurur sarv-u ko‘ngulga g‘uncha paykondur.

Bahor-u bog‘ sayrin ne qilaykim, dilsitonimning,

Yuzi gul, zulfi sunbul, qomati sarvi xiromondur.

Visoli lazzatidin zavq topmog‘liq erur dushvor,

Firoqi shiddatinda yo‘qsa jon bermaklik sondur.

Boshidin evrulur armoni birla o‘ldum, ey Bobur,

Mening na’limni bori ul pari ko‘yidin aylandur.
Lug‘at: paykon — kamon uchidagi metall, bashoq; xiromon — chiroyli yurish; dushvor — qiyin; boshi­din evrulur — aylanmoq; na’l — tobut; aylandur — aylan­tir.


95-mashq. Quyida berilgan matnni o‘qing. Xulosa chiqaring. Siz ham «Men kesimman», «Men to‘ldiruvchiman», «Men holman» mavzusida matn tuzing. Matningizda, albatta, badiiylik aks etsin.

Men o‘zbek tiliman! Ming jafolardan, qirg‘inlardan, talafotlar­dan omon chiqqan, o‘zbek xalqiga vafodor o‘zbek tiliman. Buyuk Alisher bobom meni o‘z g‘azallari, doston-u asarlari bilan hurmatga, e’zozga sazovor etdi. Men bobom orqali e’tiborga ega bo‘ldim, so‘zlarim beqiyos darajada ko‘payib ketdi. Ularning serjiloligi, mazmundorligi yanada ortdi. Hozir ham ba’zilar menga zug‘um qilishmoqda, so‘zlarimni boshqa tildagi so‘zlar bilan almash­tirib ishlatish­moqda. Mening ishlatilish joylarimni chegaralab qo‘yish­moqda, keraksiz so‘zlarni bizning oramizga olib kirmoqdalar. Kelinglar, o‘zbek tilini hurmat qilaylik, uning boyligiga hissa qo‘shaylik. Ana o‘shanda men rivojlanaman, obro‘ga ega bo‘laman, muomalada faol ishtirok etaman.

(Sh.Yusupova)