O'rta maxsus, kasb-hunar ta'limi markazi o'zbekiston respublikasi sog'liqni saqlash vazirligi oliy va o'rta tibbiy ta'lim bo'yicha o'quv-uslubiy idorasi

Zamonaviy tibbiyot ko'rsatmalariga, katta va maxsus kuyish markazlari tajribalariga tayanib quyidagi ko'rsatma va muolajalarni ilova qilamiz:
— tegishli talablar yoki tablitsalar yordamida kuyish maydoni,
chuqurligi va xarakterini aniqlash;
— markaziy tomirlardan biriga katetr qo'yish, bemor
qo'zg'aluvchan bo'lsa uni tinchlantirish choralarini ko'rish va
og'riqsizlantirish;

• 
  kuyish maydoni 20 % bo'lgan bemorlarda (qariyalarda 10 %
  bo'lsa) infuzion terapiyani kechiktirmaslik;
  
• 
  kasalxonada qilinadigan barcha tahlillar uchun qon, siydik
  va boshqa materiallar olish, xususan, qon guruhi va rezus omilni
  aniqlash;
  

108
«т» шт шт им ■

• 
  organizm ko'rsatkichlarini (qon bosimi, tomir urishi,
  nafas, siydik miqdori, markaziy vena bosimi) aniqlab, ularni
  maxsus kuzatuv varaqasiga yozib borish; bemorni isitish choralarini
  ko'rish. Bemor og'ir darajada kuygan bo'lsa ham, kuyish shokida
  qon bosimi tushib ketmaydi. Shunisi bilan boshqa shoklardan farq
  qiladi.
  
• 
  bemorning yoshi, kuyish maydoni foizi, kuygan sohaga
  qarab hamda yo'ldosh kasalliklarni hisobga olib, suyuqlik quyish
  sutkalik miqdorini aniqlash;
  
• 
  barcha dorilar tomir ichiga yuboriladi, mushak orasiga
  yuboriladigan dorilar kuygan bemorlarda yaxshi so'rilmaydi;
  
• 
  kuyish maydoni foizi qancha bo'lishidan qat'iy nazar, 50
  yoshgacha bo'lgan bemorlarga (agar yo'ldosh kasalligi bo'lmasa)
  birinchi sutkada 5—6 litr, 50 yoshdan katta bemorlarga 4 litr, 2—
  3 sutkalarda birinchi quyilgan suyuqlikning teng yarmini quyish
  zarur;
  
• 
  yosh bolalar va nafas yo'llari kuygan bemorlarda hamda
  keksalarda suyuqlik miqdorini 2—3 litrdan oshirmaslik zarur;
  
• 
  suyuqliklar: qon, plazma, kolloidlar, kristalloidlar,
  elektrolitlar 2:1 nisbatda quyilishi lozim;
  
• 
  agar bemor suyuqlik icha olsa, ko'proq suv ichirish lozim.
  Kuyish maydoni 50 % dan ortiq bo'lsa, ko'p suyuqlik ichish
  oshqozon atoniyasiga olib kelishi mumkin;
  
• 
  anuriya, oligoanuriya paydo bo'lsa, o'tkir buyrak yetish-
  movchiligiga qarshi choralar ko'riladi;
  
• 
  doim kislorod berib turiladi, ayrim jarrohlik muolajalar
  umumiy og'riqsizlantirish ostida o'tkaziladi;
  
• 
  qayd etilgan ko'rsatma va muolajalarni bajarishda antiseptika
  va deontologiya qoidalariga rioya qilinadi;
  

^^dQni ^^{ancha katt}a bo'lsa, shuncha ko'p miqdorda .^kolloidlar, kristalloidlar miqdorining nisbati 3:3

i novokainning ahamiyati katta. Uni
'ami kamaytiradi. Kuyish shokini
aamiyati ham katta. Toza olingan qon
radi. Kuyish shokida 40 % gacha oqsil-
iratlarini quyishni talab qiladi.