O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi iskandar tuxliyev bahodirxon safarov turizm asoslari

Zahiriddin MuhammadBobur (1483- yil 14- fevral, Andijon shahri–1530- yil 26- dekabr, Hindistonning Agra shahri) – o‘zbek mumtoz adabiyotining yirik vakili, tarixchi, sayyoh-olim, temuriylar sulolasi vakili. «Buyuk mo‘g‘ullar imperiyasi» deb nomlangan Hind davlatining, aslida, Boburiylar davlatining asoschisi bo‘lgan. Bobur o‘zining mashhur «Boburnoma» nomli asarida XV asrning ikkinchi yarmi va XVI asrning birinchi yarmidagi Movarounnahr, O‘rta Osiyo, Afg‘oniston hamda Hindiston tarixi, madaniyati va tabiati haqida juda boy ilmiy ma’lumotlar keltiradi, bu, albatta, Boburning ushbu yurtlarni kezib chiqqanligidan dalolat beradi.
Xulosa qilib aytish mumkinki, O‘rta Osiyoda qadimgi sayyohlik Buyuk Ipak yo‘lining paydo bo‘lishi bilan bog‘liq bo‘lib, IX–XI asrlarda sayyohlik tufayli kishilar bilimini oshiradigan turizmning ilmiy turiga asos solingan va ziyoratchilik turizmi keng rivojlangan.
Rossiya davlati ham mashhur sayohatchilarga boy.Eng qadimgi sayohatchilardan biri Igumen Danill 1065- yilda Afon Muqaddas yerga ziyorat qilgani borgan va safar davomida ko‘pgina xalqlar va o‘lkalar haqida batafsil yozib qoldirgan. 1471–1474- yillarda Eron va Hindistonga sayohat qilgan Afanasiy Nikitin «Uch dengiz osha sayohat» nomli ajoyib asar bitgan. Keyinroq, mashhur sayohatchilar – N. N. Mikluxo-Maklay (1846–1888), N. M. Perjevalskiy (1839–1888), V. I. Bering (1681–1741) va boshqalar o‘z nomlarini sayohatchilar tarixida yozib qoldirganlar.


1. 4. Sayohat va turizm tushunchalarining
mohiyati va ularning o‘zaro farqi


Sayohat va turizm (travel and tourism) – bir-biriga yaqin tushuncha bo‘lib, ular inson hayot faoliyatining ma’lum bir tarzini ifodalaydi. Bu dam olish, faol yoki passiv ko‘ngil ochish, sport, atrof-muhitni anglash, savdo, fan, davolanish va boshqa ko‘plab jihatlarni qamrab oladi.
Sayohattushunchasi, odamlarning maqsadlaridan qat’i nazar, ularning makondan makonga erkin ko‘chib yurishini anglatadi hamda bu sayyohatchilarning turmush tarzi bo‘lib hisoblanadi.
«Turist– jismoniy shaxsning doimiy istiqomat joyidan sog‘lomlashtirish, ma’rifiy, kasbiy-amaliy yoki boshqa maqsadlarda borilgan joyda (mamlakatda) haq to‘lanadigan faoliyat bilan shug‘ullanmagan holda uzog‘i bilan bir yil muddatga jo‘nab ketishi (sayohat qilishi)»⁵.