O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi ahmadjon o‘lmasov iqòisodiyot asoslari qayta ishlangan nashri

I. ÒAYANCH TUSHUNCHALAR
1. Kapital.
7. Firma daromadi.
2. Asosiy kapital.
8. Foyda.
3. Aylanma kapital.
9. Rentabellik.
4. Firma xarajati.
10. Foydani maksimumlashtirish.
5. Doimiy xarajat.
11. Firma likvidligi.
6. O‘zgaruvchan xarajat.
12. Firma bankrotligi.
II. ÒAKRORLASH UCHUN SAVOLLAR
1. Firmaning asosiy va aylanma kapitali nima bilan farqlanadi?
2. Doimiy va o‘zgaruvchan xarajatlar nima bilan farqlanadi?
3. Xarajatlar narxga nisbatan qanday o‘zgarganda foyda maksimumlashadi?
4. Firma daromadi nimalarga bog‘liq bo‘ladi?
5. Iqtisodiy foyda miqdori qanday topiladi?
6. Foyda miqdoriga nimalar ta’sir etadi?
7. Rentabellikni aniqlashning qanday usullari bor?
8. Firma investitsiya uchun pulni qayerdan oladi?
9. Firma nima sababdan bankrotlikka uchraydi?

---

4 5
III. MUSTAQIL ISH TOPSHIRIQLARI
1. Quyidagi jumlalardan tushirib qoldirilgan so‘zlarning to‘g‘risini topib
o‘rniga qo‘ying:
a) Firma kapitali ikki xil bo‘ladi: 1. ......... 2 ............;
b) Firma uchun bitta tovarning qancha turishini ....................bildiradi;
d) Daromad bilan xarajat ayirmasi .............. hisoblanadi;
e) Firmani naqadar foyda olishini ................ bildiradi;
f) Yomon ishlagan firma oxir-oqibatda.................... bo‘ladi.
2. Quyidagi savollarga javob topib, yuz bergan hodisalarni izohlab
ko‘ring:
a) Firma tovarlarining narxi ko‘tarilib, o‘rtacha daromad 10 foizga
oshdi, ammo firma foydasi 5 foiz kamayib ketdi. Nega shunday bo‘ladi?
b) Firma tovarining narxi oshmagan holda, uning foydasi 3 foizga
ko‘paydi. Bu nima hisobidan bo‘ladi?
d) Firma tovariga ketgan joriy sarf (tannarx) kamaymagani holda
uning foydasi 2 foizga oshdi. Nega shunday bo‘ldi?
e) Firma tovarining sotilish narxi ham, uning tannarxi ham o‘zgarmay
qoldi, biroq firma olgan foyda miqdori ko‘paydi. Buning sababi nima?
3. Quyidagi masalani hisoblab topishga urinib ko‘ring:
«Qo‘shchinor» firmasining kapitali 240 mln so‘m. Uning yillik oboroti
6 marta ko‘p bo‘ladi. Har aylanish mobaynida 30 mln so‘m foyda ko‘riladi.
Firmaning yillik foyda normasini hisoblab chiqing.

---

4 6