O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi ahmadjon o‘lmasov iqòisodiyot asoslari qayta ishlangan nashri



Download 1,24 Mb.
Pdf ko'rish
bet104/121
Sana21.07.2022
Hajmi1,24 Mb.
#832757
1   ...   100   101   102   103   104   105   106   107   ...   121
Bog'liq
105iqtisodiyot

12.6. Turmush darajasi
Kishilar o‘z daromadlariga qarab tirikchilik o‘tkazadilar. Daromad
topish tirikchilikning vositasi hisoblanadi va turmush darajasini
ifodalaydi.
Òurmush darajasi insonning hayotiy ehtiyojlarini qondirilish
me’yoridir.
Òurmush darajasi qanday miqdordagi va qanday sifatdagi tovarlar
va xizmatlarni amalda iste’mol etish bilan tavsiflanadi. Shu nuqtayi
nazardan daromad nominal va real daromadlarga bo‘linadi.
Nominal daromad
pul shaklidagi jamiki daromad bo‘lib, inflatsiya
hisobidan o‘sadi. Lekin turmush darajasini ifodalamaydi, chunki
qancha noz-ne’matlar iste’mol etilishi narx-navoga ham bog‘liq.
Haqiqiy farovonlik darajasi real daromad bilan belgilanadi.


1 2 7
Real daromad
iste’mol tovarlari va xilma-xil xizmatda ifodalangan
daromad bo‘lib, pul daromadi xarid qobiliyatini bildiradi, turmush
darajasini umumlashgan holda tavsiflaydi.
Jamiki pul daromadlari (brutto daromad)dan turli to‘lovlar (soliqlar
va ixtiyoriy to‘lovlar) chegirib tashlangandan keyin qolgan qismi qo‘lga
tekkan yoki sof (netto) pul daromadini hosil etadi:
Mana shu sof daromadni narxlarni nazarda tutib hisoblash orqali
real daromad aniqlanadi.
Real daromadni umumiy pul daromadining miqdori, pul
daromadidan chegirmalar miqdori, narx-navodagi o‘zgarishlar bel-
gilaydi.
Real daromad sof pul daromadi miqdoriga to‘g‘ri mutanosiblikda,
narx darajasiga teskari mutanosiblikda o‘zgaradi.
Yalpi – brutto
pul daromadi
Majburiy va
ixtiyoriy to‘lovlar
Sof – netto pul
daromad
Narx o‘zgarmagan yoki pasaygan sharoitda pul daromadi ko‘paysa,
real daromad ham ko‘payadi. Agar pul daromadi o‘zgarmay turib
narx oshsa, real daromad pasayadi, narx pasaysa, aksincha, u ortadi.
Pul daromadi va narxlar oshishi real daromadga qarama-qarshi
yo‘nalishda ta’sir etadi. Real daromadning oshgan yoki pasayganligi
real daromad (
Dr
) indeksida ifoda etiladi va pul daromadi indeksining
(
Di
) narx indeksiga (
Pi
) nisbatidan iborat:
Di
Dr
Pi
=
Masalan, muayyan davrda sof pul daromadi 2,6 marta, narxlar 2
marta o‘sgan bo‘lsin. Bunda: 
2.6
1.3
2.0
=
=
=
Di
Dr
Pi
.
Demak, real daromad 30 foiz o‘sgan bo‘ladi.
Asli jon boshiga to‘g‘ri keladigan real daromad miqdori mamlakat
miqyosidagi turmush darajasini ko‘rsatadi.

Download 1,24 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   100   101   102   103   104   105   106   107   ...   121




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish